Vísbendingar um vítahring bráðnunar á Suðurskautslandinu Kjartan Kjartansson skrifar 25. apríl 2018 16:15 Vatnið undir hafísnum við Suðurskautslandið verður saltari og þéttari en sjórinn fyrir neðan og sekkur því. Ferskvatn frá bráðnandi jöklum raskar þessari hringrás og gerir hlýrra vatni kleift að komast að rótum skriðjökla. NASA Ferskt bráðnunarvatn frá íshellunni á Suðurskautslandinu virðist nú raska hringrás í hafinu í kringum viðkvæmustu jöklana þar og veita hlýjum sjó greiðari aðgang að þeim. Þetta gæti valdið hringrás þar sem bráðnun getur af sér enn meiri bráðnun og hækkun yfirborðs sjávar. Beinar mælingar við strendur vesturhluta Suðurskautslandsins og Totten-jökulinn á austurhluta þess sýna að að ferskt bráðnunarvatnið truflar náttúrulegt ferli þar sem kaldur og saltur sjór við yfirborðið sekkur. Þetta þýðir að hlýrri sjór á meira dýpi getur streymt að landgrunninum og brætt skriðjökla neðan frá. Við bráðunina bætist enn meira ferskvatn út í sjóinn sem stíflar þessa hringrás enn frekar og veldur þannig meiri bráðnun.Eykur á áhrif hlýnunar Spálíkön hafa bent til þess að niðurbrot hringrásarinnar gæti átt sér stað með aukinni bráðnun íssins á Suðurskautinu með hnattrænni hlýnun af völdum manna. Rannsóknin nú er fyrsta beina mælingin sem bendir til þess að ferlið sé þegar farið af stað, að sögn Washington Post. Sá fyrirvari er á rannsókninni að ekki er hægt að ráða af niðurstöðum hennar hvenær ferskvatnið byrjaði að trufla hringrásina og því er ekki hægt að slá því föstu að hlýnun loftslags af völdum manna hafi orsakað truflunina. Óháð því mun röskunin auka á áhrif hnattrænnar hlýnunar og hækkun yfirborðs sjávar sem fylgir bráðnun landíssins. Alessandro Silvano, vísindamaður við Tasmaníuháskóla og aðalhöfundur rannsóknarinnar, segist aðallega hafa áhyggjur af því að Suðurskautslandið bráðni hraðar á yfirborðinu með áframhaldandi hlýnun loftslags. Sú hafi enn ekki verið raunin þar ólíkt á Grænlandi en það gæti breyst.Neðansjávarbráðnun af völdum hlýs sjávar hefur verið aðalorsök bráðnunar jökla á Suðurskautslandinu. Gríðarlegir ísjakar hafa brotað úr íshellunni þar undanfarin ár.Vísir/AFPHliðstæð atburðarás á norðurhvelinu James Hansen, fyrrverandi loftslagsvísindamaður NASA, sem notaði líkön til að spá fyrir um áhrif bráðnunarvatnsins á hringrásina í hafinu fyrir tveimur árum, segir of snemmt að segja hvaða áhrif keðjuverkun bráðnunar muni hafa á stærri skala. „Ef við höldum okkur við óbreytta losun [gróðurhúsalofttegunda] þannig að hnattræn hlýnun heldur áfram að aukast býst ég við því að innspýting ferskvatns haldi áfram að aukast (aðallega með hraðara uppbroti íshellunnar og neðansjávarbráðnun) og að hafísþekjan muni stækka. Þessi tilraun mun halda áfram næstu árin og áratugina,“ segir Hansen við bandaríska blaðið. Fram að þessu hafa vísindamenn haft meiri áhyggjur af því að bráðnun íss á Grænlandi gæti raskað hafstraumum í norðurhöfum. Ferskvatn frá bráðnandi jöklum gæti truflað hringrás í sjónum þar. Nýjar rannsóknir hafa þannig bent til þess að hringrás í hafinu sem flytur hlýjan sjó frá miðbaugi norður í höf og kaldan sjó þaðan suður á bóginn hafi ekki verið hægari í annað þúsund ára. Slík röskun á hafstraumunum gæti haft veruleg áhrif á veðurfar í kringum Ísland og í vestanverðri Evrópu. Loftslagsmál Suðurskautslandið Vísindi Tengdar fréttir Færiband hlýrra hafstrauma í Atlantshafi ekki verið hægara í þúsund ár Veikist hringrás sjávar enn frekar eða stöðvist hefði það mikil staðbundin áhrif á veðurfar og dýralíf. 12. apríl 2018 13:00 Mikil aukning í úrkomu á Suðurskautslandinu Stóraukin snjókoma hefur hins vegar ekki komist nálægt því að jafna út ístapið af völdum bráðnunar og hop jökla með hlýnandi sjó og veðurfari. 9. apríl 2018 14:15 Viðkvæmasti hluti suðurskautsíssins heldur áfram að rýrna hraðar Alls runnu rúmlega 1.900 milljarðar tonna af ís út hafið af Suðurskautslandinu á hverju ári árið 2015. 22. febrúar 2018 23:00 Sjávarstaða næstu alda gæti ráðist á næstu fimm árum Tafir á loftslagsaðgerðum núna hafa áhrif langt inn í framtíðina. Yfirborð sjávar gæti hækkað um 70-120 sentímetra fyrir árið 2300 jafnvel þó að markmið Parísarsamkomulagsins náist. 20. febrúar 2018 22:54 Mest lesið Reksturinn í uppnámi og uppsagnir fyrirhugaðar Innlent Trump „mjög reiður“ út í Pútín Erlent Áfram talinn vanhæfur til að taka sæti í ráðinu Innlent „Margir sem ég þekki hafa þurft að yfirgefa heimili sín“ Erlent Le Pen sakfelld fyrir fjársvik og bannað að bjóða sig fram Erlent Þrír fundust látnir í Noregi Erlent Trúverðugleiki forsætisráðherra sé í húfi Innlent Fordæma árás á sjúkraliða Erlent Bein útsending: Ráðherra kynnir fjármálaáætlun Innlent „Sonur minn hjálpar mér að halda áfram“ Erlent Fleiri fréttir Le Pen sakfelld fyrir fjársvik og bannað að bjóða sig fram Fordæma árás á sjúkraliða Þrír fundust látnir í Noregi „Margir sem ég þekki hafa þurft að yfirgefa heimili sín“ Trump „mjög reiður“ út í Pútín Þýsk geimflaug hrapaði eftir hálfa mínútu Erfitt að átta sig á áformum Trumps „Sonur minn hjálpar mér að halda áfram“ Fundu fólk í rústunum sextíu klukkustundum eftir skjálftann Kærir Musk til hæstaréttar vegna milljónagjafa til kjósenda „Við náum Grænlandi, hundrað prósent“ Leita enn og vara við miklum skorti á sjúkravörum Ný ríkisstjórn mynduð í Sýrlandi Hamasliðar tilbúnir að frelsa gísla fyrir vopnahlé Mette Frederiksen heldur til Grænlands Hundruð þúsunda mótmæla og 1900 handteknir Fleiri en 1600 látnir í Mjanmar Fyrrverandi kærasta Tate sakar hann um kynferðisbrot Heimsókn Vance óviðeigandi og óviðunandi Utanríkisráðherra Danmerkur: „Svona talar þú ekki við nána bandamenn þína“ Tala látinna komin yfir þúsund Segir orðræðu varaforsetans ósanngjarna Á annað hundrað látnir í Mjanmar „Það er skítkalt hérna“ Sænskur blaðamaður handtekinn í Tyrklandi Fyrsta árás Ísraelshers í Líbanon eftir vopnahlé Óttast að mörg hundruð séu látin Áhöfn kafbátsins sem sökk í Rauðahafi yfirheyrð Albanese boðar til þingkosninga 43 saknað eftir 7,7 stiga skjálfta í Mjanmar Sjá meira
Ferskt bráðnunarvatn frá íshellunni á Suðurskautslandinu virðist nú raska hringrás í hafinu í kringum viðkvæmustu jöklana þar og veita hlýjum sjó greiðari aðgang að þeim. Þetta gæti valdið hringrás þar sem bráðnun getur af sér enn meiri bráðnun og hækkun yfirborðs sjávar. Beinar mælingar við strendur vesturhluta Suðurskautslandsins og Totten-jökulinn á austurhluta þess sýna að að ferskt bráðnunarvatnið truflar náttúrulegt ferli þar sem kaldur og saltur sjór við yfirborðið sekkur. Þetta þýðir að hlýrri sjór á meira dýpi getur streymt að landgrunninum og brætt skriðjökla neðan frá. Við bráðunina bætist enn meira ferskvatn út í sjóinn sem stíflar þessa hringrás enn frekar og veldur þannig meiri bráðnun.Eykur á áhrif hlýnunar Spálíkön hafa bent til þess að niðurbrot hringrásarinnar gæti átt sér stað með aukinni bráðnun íssins á Suðurskautinu með hnattrænni hlýnun af völdum manna. Rannsóknin nú er fyrsta beina mælingin sem bendir til þess að ferlið sé þegar farið af stað, að sögn Washington Post. Sá fyrirvari er á rannsókninni að ekki er hægt að ráða af niðurstöðum hennar hvenær ferskvatnið byrjaði að trufla hringrásina og því er ekki hægt að slá því föstu að hlýnun loftslags af völdum manna hafi orsakað truflunina. Óháð því mun röskunin auka á áhrif hnattrænnar hlýnunar og hækkun yfirborðs sjávar sem fylgir bráðnun landíssins. Alessandro Silvano, vísindamaður við Tasmaníuháskóla og aðalhöfundur rannsóknarinnar, segist aðallega hafa áhyggjur af því að Suðurskautslandið bráðni hraðar á yfirborðinu með áframhaldandi hlýnun loftslags. Sú hafi enn ekki verið raunin þar ólíkt á Grænlandi en það gæti breyst.Neðansjávarbráðnun af völdum hlýs sjávar hefur verið aðalorsök bráðnunar jökla á Suðurskautslandinu. Gríðarlegir ísjakar hafa brotað úr íshellunni þar undanfarin ár.Vísir/AFPHliðstæð atburðarás á norðurhvelinu James Hansen, fyrrverandi loftslagsvísindamaður NASA, sem notaði líkön til að spá fyrir um áhrif bráðnunarvatnsins á hringrásina í hafinu fyrir tveimur árum, segir of snemmt að segja hvaða áhrif keðjuverkun bráðnunar muni hafa á stærri skala. „Ef við höldum okkur við óbreytta losun [gróðurhúsalofttegunda] þannig að hnattræn hlýnun heldur áfram að aukast býst ég við því að innspýting ferskvatns haldi áfram að aukast (aðallega með hraðara uppbroti íshellunnar og neðansjávarbráðnun) og að hafísþekjan muni stækka. Þessi tilraun mun halda áfram næstu árin og áratugina,“ segir Hansen við bandaríska blaðið. Fram að þessu hafa vísindamenn haft meiri áhyggjur af því að bráðnun íss á Grænlandi gæti raskað hafstraumum í norðurhöfum. Ferskvatn frá bráðnandi jöklum gæti truflað hringrás í sjónum þar. Nýjar rannsóknir hafa þannig bent til þess að hringrás í hafinu sem flytur hlýjan sjó frá miðbaugi norður í höf og kaldan sjó þaðan suður á bóginn hafi ekki verið hægari í annað þúsund ára. Slík röskun á hafstraumunum gæti haft veruleg áhrif á veðurfar í kringum Ísland og í vestanverðri Evrópu.
Loftslagsmál Suðurskautslandið Vísindi Tengdar fréttir Færiband hlýrra hafstrauma í Atlantshafi ekki verið hægara í þúsund ár Veikist hringrás sjávar enn frekar eða stöðvist hefði það mikil staðbundin áhrif á veðurfar og dýralíf. 12. apríl 2018 13:00 Mikil aukning í úrkomu á Suðurskautslandinu Stóraukin snjókoma hefur hins vegar ekki komist nálægt því að jafna út ístapið af völdum bráðnunar og hop jökla með hlýnandi sjó og veðurfari. 9. apríl 2018 14:15 Viðkvæmasti hluti suðurskautsíssins heldur áfram að rýrna hraðar Alls runnu rúmlega 1.900 milljarðar tonna af ís út hafið af Suðurskautslandinu á hverju ári árið 2015. 22. febrúar 2018 23:00 Sjávarstaða næstu alda gæti ráðist á næstu fimm árum Tafir á loftslagsaðgerðum núna hafa áhrif langt inn í framtíðina. Yfirborð sjávar gæti hækkað um 70-120 sentímetra fyrir árið 2300 jafnvel þó að markmið Parísarsamkomulagsins náist. 20. febrúar 2018 22:54 Mest lesið Reksturinn í uppnámi og uppsagnir fyrirhugaðar Innlent Trump „mjög reiður“ út í Pútín Erlent Áfram talinn vanhæfur til að taka sæti í ráðinu Innlent „Margir sem ég þekki hafa þurft að yfirgefa heimili sín“ Erlent Le Pen sakfelld fyrir fjársvik og bannað að bjóða sig fram Erlent Þrír fundust látnir í Noregi Erlent Trúverðugleiki forsætisráðherra sé í húfi Innlent Fordæma árás á sjúkraliða Erlent Bein útsending: Ráðherra kynnir fjármálaáætlun Innlent „Sonur minn hjálpar mér að halda áfram“ Erlent Fleiri fréttir Le Pen sakfelld fyrir fjársvik og bannað að bjóða sig fram Fordæma árás á sjúkraliða Þrír fundust látnir í Noregi „Margir sem ég þekki hafa þurft að yfirgefa heimili sín“ Trump „mjög reiður“ út í Pútín Þýsk geimflaug hrapaði eftir hálfa mínútu Erfitt að átta sig á áformum Trumps „Sonur minn hjálpar mér að halda áfram“ Fundu fólk í rústunum sextíu klukkustundum eftir skjálftann Kærir Musk til hæstaréttar vegna milljónagjafa til kjósenda „Við náum Grænlandi, hundrað prósent“ Leita enn og vara við miklum skorti á sjúkravörum Ný ríkisstjórn mynduð í Sýrlandi Hamasliðar tilbúnir að frelsa gísla fyrir vopnahlé Mette Frederiksen heldur til Grænlands Hundruð þúsunda mótmæla og 1900 handteknir Fleiri en 1600 látnir í Mjanmar Fyrrverandi kærasta Tate sakar hann um kynferðisbrot Heimsókn Vance óviðeigandi og óviðunandi Utanríkisráðherra Danmerkur: „Svona talar þú ekki við nána bandamenn þína“ Tala látinna komin yfir þúsund Segir orðræðu varaforsetans ósanngjarna Á annað hundrað látnir í Mjanmar „Það er skítkalt hérna“ Sænskur blaðamaður handtekinn í Tyrklandi Fyrsta árás Ísraelshers í Líbanon eftir vopnahlé Óttast að mörg hundruð séu látin Áhöfn kafbátsins sem sökk í Rauðahafi yfirheyrð Albanese boðar til þingkosninga 43 saknað eftir 7,7 stiga skjálfta í Mjanmar Sjá meira
Færiband hlýrra hafstrauma í Atlantshafi ekki verið hægara í þúsund ár Veikist hringrás sjávar enn frekar eða stöðvist hefði það mikil staðbundin áhrif á veðurfar og dýralíf. 12. apríl 2018 13:00
Mikil aukning í úrkomu á Suðurskautslandinu Stóraukin snjókoma hefur hins vegar ekki komist nálægt því að jafna út ístapið af völdum bráðnunar og hop jökla með hlýnandi sjó og veðurfari. 9. apríl 2018 14:15
Viðkvæmasti hluti suðurskautsíssins heldur áfram að rýrna hraðar Alls runnu rúmlega 1.900 milljarðar tonna af ís út hafið af Suðurskautslandinu á hverju ári árið 2015. 22. febrúar 2018 23:00
Sjávarstaða næstu alda gæti ráðist á næstu fimm árum Tafir á loftslagsaðgerðum núna hafa áhrif langt inn í framtíðina. Yfirborð sjávar gæti hækkað um 70-120 sentímetra fyrir árið 2300 jafnvel þó að markmið Parísarsamkomulagsins náist. 20. febrúar 2018 22:54