Nokkur góð ráð til að auka sam­vinnu allra í fjöl­skyldunni

Síðan eru það diskarnir, glösin og jafnvel mjólk eða smjör sem stendur tímunum saman á eldhúsborðinu. Þrátt fyrir það að margsinnis sé búið að ræða hvernig hver og einn á alltaf að ganga frá eftir sig.

Svo ekki sé talað um hrúguna af þvottinum sem allt í einu birtist eins og fjall í þvottahúsinu og skýrist oft af því að unglingurinn tók (loksins) til í herberginu sínu.

Reglulega er síðan farið í einhvers konar átak. Mamman (stundum pabbinn) heldur ræðu um hversu mikilvægt það sé að allir hjálpist að. Skiptist jafnvel á að ganga frá eftir matinn. Sem gengur um tíma. Þar til „átakið“ gleymist og allt er komið í fyrra horf.

Hvað er til ráða?

Jú, um þetta hefur verið heilmikið skrifað. Ekki bara greinar heldur líka heilu bækurnar. Sem dæmi má rýna í nokkur góð ráð sem fram koma í bókum Julie Morgenstern, en hún hefur gefið út þó nokkrar bækur sem snúa að foreldrahlutverkinu, þar á meðal bækur um hvernig auka megi á samvinnu allra í fjölskyldunni heima fyrir.

Lykilatriðið er viðhorfsbreyting. Þar sem nálgunin þarf að vera önnur en hún hefur verið. 

Og á mun jákvæðari nótum.

Til dæmis þurfa foreldrar að virða tímaramma barna sinna. Ekki bara að setja reglur um hver eigi að gera hvað og svo framvegis. Samvinna getur aldrei talist vera „samvinna“ ef krakkarnir sjálfir fá engu um það ráðið hvað verið er að semja um.

Þannig að hér eru nokkur ráð:

1. Úthlutun verkefna er ekki varanleg

Þegar búið er að úthluta verkefnum á milli fjölskyldumeðlima, þarf að hafa í huga að ekkert plan er varanlegt. Gott er að skipta um verkefnaúthlutun reglulega. Allt frá þriggja vikna fresti yfir í einu sinni til tvisvar á ári.

2. Krakkarnir/unglingarnir eru með í ráðum

Þegar verkefnum er úthlutað undir hattinum ,,samvinna,“ eru það ekki foreldrarnir sem ákveða hverjir eiga að gera hvað. Þvert á móti eru það bæði foreldrar og börn sem taka ákvörðun um það sameiginlega, hver sér um hvað.

Þetta á einnig við um það þegar verkefnalistinn sjálfur er gerður. Þá er mikilvægt að krakkarnir séu með í því að ákveða, hvaða verkefni þurfa að fara á listann.

3. Að gefa sér tíma í þjálfun

Ef ætlunin er að samvinnan takist sem skyldi og verði að venju, er mikilvægt að gefa sér tíma í að þjálfa börnin okkar í að vinna verkefnin. Ekki bara að úthluta verkefnum og segja að þessi eða hinn sjái um að þrífa klósettið eða að ryksuga sófann og kvarta síðan undan því síðar að eitthvað sé ekki nógu vel gert. Að gefa sér tíma í þjálfun á einnig við um stærri börn, til dæmis unglinga.

4. Að bera virðingu fyrir krökkunum

Í raun snýst þetta atriði að miklu leyti um að láta af stjórnsemi. Að taka ákvörðun um það fyrirfram að vera sátt við það sem hver og einnig leggur sig fram við að gera vel, óháð því hvort við gætum gert hlutina betur sjálf.

Algeng gryfja er til dæmis að foreldri yfirtaki verkefni barna sinna. Sem er ekki aðeins stjórnsemi, heldur yfirgangur. Yfirgangur foreldra er gott dæmi um virðingaleysi gagnvart því sem barn er að leggja sig fram um að gera.

Hér þurfa margir foreldrar að líta í eigin barm.

Við mælum síðan með því að muna eftir að hrósa. Því það að hrósa er alltaf skemmtilegt: Hvort sem við gefum hrósið eða fáum hrós.

Eins að gefa sér tíma í breytingarnar. Þannig að næst þegar þú heyrir sjálfan þig andvarpa yfir umgengninni heima fyrir, er um að gera að velta fyrir sér hvað í nálguninni virkaði vel og hvað virkaði ekki sem skyldi. Taka sér síðan tíma til að ákveða á ný hvernig hægt er að virkja alla á sem jákvæðasta háttinn aftur. Því þegar samvinnan tekst vel, verða á endanum allir fjölskyldumeðlimirnir ánægðari.