Mohsen og Feryal Aburajab Tamimi komu hingað til lands með ellefu ára gamlan son sinn Yazan fyrir tæpu ári síðan. Fjölskyldan er frá Hebron á Vesturbakkanum í Palestínu og flúði vegna versnandi ástands í landinu og aðkasts yfirvalda og vegna skorts á þjónustu fyrir Yazan.
„Í Palestínu fór ég í skóla en ég fékk ekki að vera með. Ég fékk ekki að fara út að leika eða fara í íþróttir. Borðið mitt var skítugt og ónýtt og ég fékk ekki þjónustu. Hér er það allt annað. Ég fæ að fara með krökkunum út að leika, fæ að vera í íþróttum. Ég er með hreint borð og mér líður vel þarna,“ segir Yazan.
Mikil óvissa verði fjölskyldan send til Spánar
Yazan er með hrörnunarsjúkdóminn Duchenne, sem er mjög ágengur. Feryal segir Yazan til dæmis hafa hrakað mjög á ferðalaginu hingað til lands, en hann var nýhættur að geta gengið þegar þau flúðu heimalandið.
„Sjúkdómurinn ræðst á alla vöðva líkamans: Tunguna, hjartað, lungun. Þegar við komum til Íslands var sjúkdómurinn búinn að ágerast mjög, var mjög langt genginn. Það getur verið mjög hættulegt að missa læknisþjónustu, þó það sé ekki nema í stuttan tíma. Við komuna hingað fékk Yazan hjólastól, sjúkrarúm, læknisþjónustu, sjúkraþjálfun og sund. Þetta er bara til þess að halda sjúkdómnum í skefjum. Hann er ólæknandi en hann getur ágerst mjög hratt án meðferðar,“ segir Feryal, móðir Yazans.
Fjölskyldan kom til Íslands í gegnum Spán, þar sem þau dvöldu í þrjá daga og fengu vegabréfsáritun. Það á því að senda þau aftur til Spánar á grundvelli Dyflinarreglugerðarinnar.
„Við vitum ekki hvað bíður okkar. Ef hann missir af einum tíma hjá sjúkraþjálfara eða lækni hrakar honum mjög hratt. Við vitum ekki hvað verður um hann eða hvers konar þjónustu hann fær úti ef hann fær þjónustu. Þetta snýst ekki um okkur heldur um hann því hann er með sjúkdóm sem versnar og versnar og mjög hratt,“ segir Feryal.
„Ef við erum send til Spánar missir hann líklega þjónustuna og við vitum ekki hve lengi. Það gætu verið átta, níu, tíu mánuðir.“
Lífshættulegt rofni þjónustan
Kærunefnd útlendingamála staðfesti í lok marsmánaðar úrskurð Útlendingastofnunar um að synja fjölskyldunni um dvalarleyfi. Stofndeild ríkislögreglustjóra heimsótti fjölskylduna svo fyrir nokkrum dögum til að undirbúa brottflutninginn. Duchenne-samtökin hafa mótmælt brottflutningnum og lögmaður fjölskyldunnar segir læknisvottorð ekki hafa verið lögð fram við málsmeðferðina.
„Það er búið að bæta úr því núna, það er búið að leggja fram þau læknisfræðilegu gögn og þau vottorð sem hægt er að gera,“ segir Albert Lúðvígsson, lögmaður fjölskyldunnar.
Meðal þess sem kemur fram í læknisvottorðum, sem fréttastofa hefur fengið afhent, er að verði rof á þjónustu við Yazan geti það verið lífshættulegt og stytt ævi hans. Um 30% drengja með þennan sjúkdóm deyi í kjölfar falls og líklegt sé að fjölskyldan þyrfti að bera sjálf kostnað af kaupum á hjólastól verði hann sendur til Spánar.
Málið er aftur komið til kærunefndar útlendingamála en alger óvissa um hvort fjölskyldunni verði vísað á brott áður en ný niðurstaða fæst.
„Það er mín von að nefndin leiðrétti þetta. Ég held að þetta hljóti að hafa verið mistök. Ég vona að nefndin gefi þeim færi á að dvelja hér á Íslandi. Það er nefndinni heimilt, sérstaklega í málum þar sem einstaklingar eru með mjög alvarlega sjúkdóma. Ég held það hljóti að eiga við í máli Yazan,“ segir Albert.
Martraðir eftir heimsókn stoðdeildar ríkislögreglustjóra
Hann hræðist mjög að fjölskyldan verði send til Spánar áður en ný niðurstaða fæst í málið.
„Því miður er staða fjölskyldunnar mjög flókin eins og stendur. Þau hafa fengið lokaniðurstöðu þó óskað hafi verið eftir endurupptöku umsóknarinnar, þannig að lögreglan getur flutt þau úr landi. Hins vegar er það þannig að spænsk stjórnvöld veita engar tryggingar eða loforð um þá þjónustu sem Yazan þarf og ætti að fá á Spáni.“
Yazan segist hafa fengið martraðir um brottflutninginn eftir að stoðdeild ríkislögreglustjóra heimsótti þau. Hann hræðist mjög framhaldið.
„Rétt áður en ég kom til Íslands frá Palestínu hætti ég að geta labbað. Þegar ég kom fékk ég hjólastól, sjúkrarúm og þjónustu og sjúkraþjálfun. Mér líður miklu betur líkamlega og andlega þó mér versni sífellt. Ef ég fer til Spánar veit ég ekki hvort ég fæ læknisþjónustu eða ekki og ég er hræddur við óvissuna.“
Yazan er í Hamraskóla í Grafarvogi og hefur eignast þar fjölda vina, auk þess sem hann er farinn að lesa, skrifa og tala smá íslensku. Í lok viðtalsins sagði hann á íslensku:
„Takk fyrir daginn. Takk fyrir tímann.“
