Fimmtíu ár frá upphafi norska olíuævintýrisins

Það var á Þorláksmessu árið 1969 sem ráðamenn Phillips-olíufélagsins hringdu í norska iðnaðarráðuneytið og tilkynntu um að þeir hefðu fundið olíulind á Ekofisk-svæðinu í Norðursjó. Þessu var síðar lýst sem jólagjöfinni til norsku þjóðarinnar það árið og sú venja skapaðist að miða upphaf olíuævintýrisins við jólin 1969. 

Margir vilja þó miða við 24. október árið 1969 og dagana þar á eftir þegar borkróna Ocean Viking-borpallsins komst í gegnum síðasta lagið inn í olíulindina og fann hana þar með. Bormennirnir höfðu þó tveimur mánuðum fyrr, þann 30. ágúst, fundið talsvert af gasi og olíuvott á öðrum stað skammt frá og þann 7. september var borstjórinn Ed Seabourn orðinn svo sannfærður um að hann hefði fundið eitthvað virkilega stórt að hann sendi svohljóðandi skeyti til skrifstofu Phillips í Stavanger: „I can cover The North Sea from here to the North Pole with oil.“ 

Norsku blöðin voru komin með veður af tíðindunum. Aftenbladet í Stavanger birti forsíðufrétt þann 5. september um áhugaverðan og ótvíræðan olíufund. Ráðamenn Phillips vildu þó hvorki játa né neita. 

Þann 13. september birti blaðið aðra forsíðufrétt þar sem það sagðist hafa heimildir fyrir því að olíufundurinn hefði mikla þýðingu og gæti orðið afgerandi vendipunktur. Frá Phillips mætti blaðinu enn algjör þögn um málið.

Það var fyrst 25. nóvember 1969 sem olíufélagið viðurkenndi olíufund en tók fram að eftir væri að staðfesta hvort olían væri í vinnanlegu magni. Það var svo loks hálfu ári síðar, þann  2. júní árið 1970, sem Phillips staðfesti í fyrsta sinn opinberlega í fréttatilkynningu að Ekofisk væri gríðarstórt olíusvæði.

„Ekofisk-svæðið var byrjunin á ævintýrinu sem hefur gert Noreg að einu ríkasta landi heims, með besta velferðarsamfélagi allra tíma,“ segir Sylvi Listhaug, nýskipaður olíu- og orkumálaráðherra, í blaðagrein í tilefni 50 ára afmælis olíuævintýrisins. 

Bara Ekofisk-olíusvæðin hafi skapað verðmæti sem nemur 2.500 milljörðum norskra króna síðastliðin 50 ár, andvirði 35.000 milljarða íslenskra. Í olíusjóðnum séu núna meira en 10.000 milljarðar norskra króna, eða sem nemur nærri 140.000 milljörðum íslenskra. Hann muni tryggja Norðmönnum bestu mögulegu velferð um alla framtíð, segir ráðherrann.

Hér má sjá frétt um Johan Sverdrup-svæðið í Norðursjó, nýjasta olíuvinnslusvæði Noregs, sem tekið var í notkun í október: