Hvenær mun ferðaþjónusta ná sér á strik? Ásta Kristín Sigurjónsdóttir skrifar 29. mars 2021 07:30 Kannski er það ekki einu sinni mikilvægasta spurningin akkúrat núna heldur spurningin: Hvernig notum við tímann núna til þess að halda okkur í rekstrarlegu formi til að vera tilbúin þegar ferðaþjónusta flýgur í gang. Sem hún mun gera, fyrr enn síðar. Þó við vitum ekki nákvæmlega hvenær ferðaþjónusta muni ná sér á strik á ný þá vitum við að til þess að ná árangri í þessari fyrrum stærstu atvinnugrein Íslands og ná fyrrum styrk þá þarf ýmislegt að ganga upp. Ferðaþjónusta er og hefur alltaf verið flókið fyrirbæri sem er að mestu samsett af fjölda lítilla og meðalstórra fyrirtækja. Það er ekkert séríslenskt, þannig er það um allan heim og alls staðar virðist vera svipað vandamál með að fá ráðamenn til að skilja hvernig fyrirbærið virkar. Um allan heim þurftu ráðamenn að komast að því eftir að öll ferðaþjónusta stöðvaðist hversu mikilvæg hún væri sem drifkraftur fyrir allt efnahagskerfið og hversu nátengd hún er þeim lífsgæðum sem við teljum mikilvæg og sanngjörn. Ráðgjafafyrirtækið McKinsey gaf út áhugaverða greiningu á dögunum þar sem fimm atriði voru sérstaklega nefnd sem lykilatriði fyrir því að ferðaþjónusta næði fyrri kröftum. Hvernig okkur sem þjóð mun takast að halda utan um þessi fimm lykilatriði gæti ráðið því hversu hratt við náum að endurreisa þessa mikilvægu atvinnugrein. Fimm lykilþættir samkvæmt greiningu McKinsey eru: Uppbygging áfangastaða um allt land sem byggja tímabundið og til lengri tíma á heimsóknum heimamanna þar sem heimsóknir erlendra gesta verða ekki möguleg meðan heimsfaraldur geisar enn. Þarna á Ísland mikið inni enda hefur áhersla á ferðalög innanlands ekki verið mikil sem auðvitað skýrist best af smæð landsins og þar af leiðandi mun færri ferðamönnum en margar aðrar þjóðir búa við. Þá hefur nánast öll markaðssetning og vöruþróun verið miðuð að erlendum gestum og erfitt að snúa því algjörlega yfir á íslenskan markað yfir nótt. Það er þó þannig að því sterkari sem innlendur markaður er því meiri möguleika eiga aðilar til að byggja upp sterkari grunn til lengri tíma. Þarna þurfa allir að setjast niður og endurhugsa sín viðskiptamódel til að sjá út alla möguleika í stöðunni. Þessi liður hefur mikil áhrif til skemmri tíma og býr til tækifæri á öflugri nýsköpun og vöruþróun til lengri tíma. Flugsamgöngur eru lykilþáttur fyrir ferðaþjónustu og mikilvægt að setja fram rétt efni til að byggja upp traust fólks á að ferðast á ný. Íslensk ferðaþjónusta er sérlega háð því að fólk treysti flugsamgöngum og á sama tíma er Ísland líka viðkvæmt fyrir því að flug sem samgöngur haldist sterkar upp á inn- og útflutning á nauðsynlegum vörum. Stjórnvöld hafa í gegnum allan faraldurinn séð til þess að mikilvægar flutningsleiðir séu tryggðar. Mikilvægt er að það sterka dreifikerfi sem íslensk flugfélög voru búin að byggja upp ásamt þeim tugum erlendu flugfélaga sem flugu til og frá Keflavík nái sér hratt og örugglega á strik svo hægt verði að tryggja framboðs og eftirspurnar skilyrði sem nýir tímar munu boða. Í ljósi þess að við erum eyja skipta skipasamgöngur auðvitað lykilmáli líka og hefur þróun á komum skemmtiferðaskipa verið drjúgur þáttur í íslenskri ferðaþjónustu sem hefur líka þá sérstöðu umfram flugið að dreifast um allt land. Heilsu og sóttvarnar skipulag á áfangastöðum munum skipta sköpum í ákvörðunarferli þeirra erlendu ferðamanna sem munu ákveða að ferðast til Íslands. Þá skiptir gríðarlegu máli að við séum með gott vald á stöðunni, að við getum sýnt með sannarlegum hætti hvernig við tökumst á við veiruna og hversu sterkt heilbrigðiskerfi við búum við. Þá þarf að vera skýrt hver réttindi fólks eru ef um veikindi verða að ræða ásamt tryggingum og öðru mikilvægu skipulagi. Mikilvægi viðskipta og viðburða ferðaþjónustu. Viðskiptaferðalög eru mikilvæg fyrir virðiskeðju ferðaþjónustunnar í heild sinni og skila hárri framlegð samanborið við hefðbundin ferðalög og frí. Við þekkjum þá stöðu á Íslandi hversu mikilvægar stórar ráðsefnur, stór íþróttamót og eða tónleikar eru fyrir íslenska ferðaþjónustu og skipta sköpum í allri landkynningu og nýtingu á þeim innviðum sem ferðaþjónustan hefur byggt upp, sbr hótel, afþreyingu, listasöfn, baðlón, ráðstefnu og tónleikahús ásamt þeim fjölda veitingastaða sem rómaðir eru um allt land. Ísland getur hæglega búið sér til sterka sérstöðu á þessari syllu með því að kynna landið markvisst sem besta mögulega áfangastaðinn til að fara með hópinn, ráðstefnuna, viðburðinn, tónleikana eða hvað eina sem uppbygging okkar og þróun hefur skilað á síðustu árum. Sterk krafa ferðamanna um sjálfbærni áfangastaðarins sem það heimsækir. Síðast en ekki síst er sú mikla og eðlilega krafa ferðamanna um að sá áfangastaður sem það heimsækir sé með skýr markmið um sjálfbærni og ábyrgð þegar kemur að ferðaþjónustu og framkvæmd hennar. Á Íslandi þurfum við að hafa það í huga að innan skamms verður það ekki nein sérstök sérstaða að skara fram úr þegar kemur að sjálfbærni þar sem allir áfangastaðir um allan heim keppast um að sýna fram á sjálfbærni. Framtíðarsýn fyrir íslenska ferðaþjónustu er að vera leiðandi í sjálfbærni. Það mun hafast með elju og metnaði fyrirtækjaeigenda sem trúa að framtíðin felist í uppbyggingu sem tekur mið af jafnvægi milli efnahagslegra þátta, umhverfislegra og allra mikilvægasta eða þeirra samfélagslegu því án íbúanna og þeirra gestrisni mun ferðaþjónusta eiga á brattan að sækja. En hvernig gerum við þetta og hver gerir hvað? Við hjá Íslenska ferðaklasanum höfum síðan í janúar unnið með 85 fyrirtækjum í sjö landshlutum að því að endurhugsa, endurhanna, spegla, læra nýjar aðferðir, skoða vöruþróun, nýsköpun, hrista upp í viðskiptamódelinu, endurmeta markhópana, kíkja í kjarna fyrirtækisins og skoða hvar megi bæta, breyta eða laga til. Þetta hefur verið mögulegt fyrir tilstilli stuðnings frá Byggðaáætlun ásamt sjö landshlutasamtökum sem tóku höndum saman um að bjóða upp á verkefnið Ratsjá fyrir fyrirtæki í ferðaþjónustu og tengdum greinum. Í beinu framhaldi hefur nú verið ákveðið að bjóða upp á Ratsjánna fyrir fyrirtæki á höfuðborgarsvæðinu og er það gert með stuðningi Samtaka sveitarfélaga á höfuðborgarsvæðinu ásamt styrk frá Ferðamálasamtökum höfuðborgarsvæðisins. Verkefnið fyrir höfuðborgarsvæðið hefst formlega 13. apríl og því mun ljúka þann 6. október með stuttu sumarhléi. Framkvæmdaraðilar að verkefninu eru Ferðaklasinn ásamt RATA sem sérhæfir sig í að vinna náið með einstaklingnum að aukinni færni. Það er ekki spurning um hvort ferðaþjónusta muni ná sér á strik eða nákvæmlega hvenær, heldur miklu heldur hvernig og hversu fljótt við náum vopnum okkar á ný. Þar skiptir sköpum að hafa metnaðarfulla stjórnendur sem taka höndum saman um að nýta tímann núna til að byggja upp og vera tilbúinn í endurræsinguna. Hægt er að sækja um þátttöku í Ratsjá fyrir höfuðborgarsvæðið til miðnættis 29.mars á heimasíðu Íslenska ferðaklasans hér: www.icelandtourism.is Höfundur er framkvæmdastjóri Íslenska ferðaklasans. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ferðamennska á Íslandi Ásta Kristín Sigurjónsdóttir Mest lesið Halldór 29.03.2025 Halldór Hugtakastríðið mikla Sigmar Guðmundsson Skoðun Forsjárhyggja Sjálfstæðis- og Framsóknarfólks í Hafnarfirði í garð fólks með fötlun Stefán Már Gunnlaugsson Skoðun Uppsagnarbréf til góða fólksins Daníel Freyr Jónsson Skoðun Falsfréttastjóri RÚV dýpkar holuna sína Einar Steingrímsson Skoðun Kristni og íslam: Samfélag sem hvílir á skilningi Skúli S. Ólafsson Skoðun Ekki er allt sem sýnist Ólafur Helgi Marteinsson Skoðun Ákall um breytingar Gissur Freyr Gissurarson Skoðun Skóli án aðgreiningar: Hentar ýktasta mynd skólastefnunnar öllum börnum? Jóna Sigríður Valbergsdóttir Skoðun Hrynur sjávarútvegur? Stefán Ólafsson Skoðun Skoðun Skoðun Uppsagnarbréf til góða fólksins Daníel Freyr Jónsson skrifar Skoðun Kristni og íslam: Samfélag sem hvílir á skilningi Skúli S. Ólafsson skrifar Skoðun Hugtakastríðið mikla Sigmar Guðmundsson skrifar Skoðun Forsjárhyggja Sjálfstæðis- og Framsóknarfólks í Hafnarfirði í garð fólks með fötlun Stefán Már Gunnlaugsson skrifar Skoðun Ekki er allt sem sýnist Ólafur Helgi Marteinsson skrifar Skoðun Skóli án aðgreiningar: Hentar ýktasta mynd skólastefnunnar öllum börnum? Jóna Sigríður Valbergsdóttir skrifar Skoðun Vilji til að rjúfa kyrrstöðu í húsnæðiskreppunni Finnbjörn A. Hermannsson skrifar Skoðun Grænt ál frá Íslandi er mikilvægt fyrir sjálfstæða Evrópu Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Þegar barn óttast önnur börn Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Falsfréttastjóri RÚV dýpkar holuna sína Einar Steingrímsson skrifar Skoðun Ákall um breytingar Gissur Freyr Gissurarson skrifar Skoðun Veit sem sagt Grímur betur? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hvernig talar maður við tölvur og hafa vélar rökhugsun? Henning Arnór Úlfarsson skrifar Skoðun Laun kvenna og karla Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Verkin sem ríkisstjórnin verður dæmd af Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Open Letter to new HÍ Rector re Disability Support Hópur starfsfólks og nemenda við HÍ skrifar Skoðun Vanfjármögnun vísindanna Magnús Hallsson,Styrmir Hallsson skrifar Skoðun Kárhóll og Kína: Þegar vísindi verða pólitísk tól Davíð Michelsen skrifar Skoðun Mál Ásthildar Lóu Þórsdóttur – Hvernig manneskjur viljum við vera? Hulda Steingrímsdóttir skrifar Skoðun Ríkisstjórn gegn fjölskyldusameiningum? Þorbjörg Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Lýðræðið deyr í myrkrinu Heiðar Örn Sigurfinnsson skrifar Skoðun Færni til framtíðar Álfheiður Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Ofbeldi Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Lestu Gaza Móheiður Hlíf Geirlaugsdóttir skrifar Skoðun Ný fjármálaáætlun - tækifæri til að efna loforðin um bætt geðheilbrigði Sandra B. Franks skrifar Skoðun 10 ár og bull í lokin Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Opið bréf til atvinnuvegaráðherra: 48 daga, nei takk Gísli Gunnar Marteinsson skrifar Skoðun Á nú að opinbera það að ég veit í rauninni ekki neitt? Kristín Hrefna Halldórsdóttir skrifar Skoðun Háskóli Höfuðborgarinnar, ekki Íslands Arent Orri Claessen,Gunnar Ásgrímsson skrifar Skoðun Hrynur sjávarútvegur? Stefán Ólafsson skrifar Sjá meira
Kannski er það ekki einu sinni mikilvægasta spurningin akkúrat núna heldur spurningin: Hvernig notum við tímann núna til þess að halda okkur í rekstrarlegu formi til að vera tilbúin þegar ferðaþjónusta flýgur í gang. Sem hún mun gera, fyrr enn síðar. Þó við vitum ekki nákvæmlega hvenær ferðaþjónusta muni ná sér á strik á ný þá vitum við að til þess að ná árangri í þessari fyrrum stærstu atvinnugrein Íslands og ná fyrrum styrk þá þarf ýmislegt að ganga upp. Ferðaþjónusta er og hefur alltaf verið flókið fyrirbæri sem er að mestu samsett af fjölda lítilla og meðalstórra fyrirtækja. Það er ekkert séríslenskt, þannig er það um allan heim og alls staðar virðist vera svipað vandamál með að fá ráðamenn til að skilja hvernig fyrirbærið virkar. Um allan heim þurftu ráðamenn að komast að því eftir að öll ferðaþjónusta stöðvaðist hversu mikilvæg hún væri sem drifkraftur fyrir allt efnahagskerfið og hversu nátengd hún er þeim lífsgæðum sem við teljum mikilvæg og sanngjörn. Ráðgjafafyrirtækið McKinsey gaf út áhugaverða greiningu á dögunum þar sem fimm atriði voru sérstaklega nefnd sem lykilatriði fyrir því að ferðaþjónusta næði fyrri kröftum. Hvernig okkur sem þjóð mun takast að halda utan um þessi fimm lykilatriði gæti ráðið því hversu hratt við náum að endurreisa þessa mikilvægu atvinnugrein. Fimm lykilþættir samkvæmt greiningu McKinsey eru: Uppbygging áfangastaða um allt land sem byggja tímabundið og til lengri tíma á heimsóknum heimamanna þar sem heimsóknir erlendra gesta verða ekki möguleg meðan heimsfaraldur geisar enn. Þarna á Ísland mikið inni enda hefur áhersla á ferðalög innanlands ekki verið mikil sem auðvitað skýrist best af smæð landsins og þar af leiðandi mun færri ferðamönnum en margar aðrar þjóðir búa við. Þá hefur nánast öll markaðssetning og vöruþróun verið miðuð að erlendum gestum og erfitt að snúa því algjörlega yfir á íslenskan markað yfir nótt. Það er þó þannig að því sterkari sem innlendur markaður er því meiri möguleika eiga aðilar til að byggja upp sterkari grunn til lengri tíma. Þarna þurfa allir að setjast niður og endurhugsa sín viðskiptamódel til að sjá út alla möguleika í stöðunni. Þessi liður hefur mikil áhrif til skemmri tíma og býr til tækifæri á öflugri nýsköpun og vöruþróun til lengri tíma. Flugsamgöngur eru lykilþáttur fyrir ferðaþjónustu og mikilvægt að setja fram rétt efni til að byggja upp traust fólks á að ferðast á ný. Íslensk ferðaþjónusta er sérlega háð því að fólk treysti flugsamgöngum og á sama tíma er Ísland líka viðkvæmt fyrir því að flug sem samgöngur haldist sterkar upp á inn- og útflutning á nauðsynlegum vörum. Stjórnvöld hafa í gegnum allan faraldurinn séð til þess að mikilvægar flutningsleiðir séu tryggðar. Mikilvægt er að það sterka dreifikerfi sem íslensk flugfélög voru búin að byggja upp ásamt þeim tugum erlendu flugfélaga sem flugu til og frá Keflavík nái sér hratt og örugglega á strik svo hægt verði að tryggja framboðs og eftirspurnar skilyrði sem nýir tímar munu boða. Í ljósi þess að við erum eyja skipta skipasamgöngur auðvitað lykilmáli líka og hefur þróun á komum skemmtiferðaskipa verið drjúgur þáttur í íslenskri ferðaþjónustu sem hefur líka þá sérstöðu umfram flugið að dreifast um allt land. Heilsu og sóttvarnar skipulag á áfangastöðum munum skipta sköpum í ákvörðunarferli þeirra erlendu ferðamanna sem munu ákveða að ferðast til Íslands. Þá skiptir gríðarlegu máli að við séum með gott vald á stöðunni, að við getum sýnt með sannarlegum hætti hvernig við tökumst á við veiruna og hversu sterkt heilbrigðiskerfi við búum við. Þá þarf að vera skýrt hver réttindi fólks eru ef um veikindi verða að ræða ásamt tryggingum og öðru mikilvægu skipulagi. Mikilvægi viðskipta og viðburða ferðaþjónustu. Viðskiptaferðalög eru mikilvæg fyrir virðiskeðju ferðaþjónustunnar í heild sinni og skila hárri framlegð samanborið við hefðbundin ferðalög og frí. Við þekkjum þá stöðu á Íslandi hversu mikilvægar stórar ráðsefnur, stór íþróttamót og eða tónleikar eru fyrir íslenska ferðaþjónustu og skipta sköpum í allri landkynningu og nýtingu á þeim innviðum sem ferðaþjónustan hefur byggt upp, sbr hótel, afþreyingu, listasöfn, baðlón, ráðstefnu og tónleikahús ásamt þeim fjölda veitingastaða sem rómaðir eru um allt land. Ísland getur hæglega búið sér til sterka sérstöðu á þessari syllu með því að kynna landið markvisst sem besta mögulega áfangastaðinn til að fara með hópinn, ráðstefnuna, viðburðinn, tónleikana eða hvað eina sem uppbygging okkar og þróun hefur skilað á síðustu árum. Sterk krafa ferðamanna um sjálfbærni áfangastaðarins sem það heimsækir. Síðast en ekki síst er sú mikla og eðlilega krafa ferðamanna um að sá áfangastaður sem það heimsækir sé með skýr markmið um sjálfbærni og ábyrgð þegar kemur að ferðaþjónustu og framkvæmd hennar. Á Íslandi þurfum við að hafa það í huga að innan skamms verður það ekki nein sérstök sérstaða að skara fram úr þegar kemur að sjálfbærni þar sem allir áfangastaðir um allan heim keppast um að sýna fram á sjálfbærni. Framtíðarsýn fyrir íslenska ferðaþjónustu er að vera leiðandi í sjálfbærni. Það mun hafast með elju og metnaði fyrirtækjaeigenda sem trúa að framtíðin felist í uppbyggingu sem tekur mið af jafnvægi milli efnahagslegra þátta, umhverfislegra og allra mikilvægasta eða þeirra samfélagslegu því án íbúanna og þeirra gestrisni mun ferðaþjónusta eiga á brattan að sækja. En hvernig gerum við þetta og hver gerir hvað? Við hjá Íslenska ferðaklasanum höfum síðan í janúar unnið með 85 fyrirtækjum í sjö landshlutum að því að endurhugsa, endurhanna, spegla, læra nýjar aðferðir, skoða vöruþróun, nýsköpun, hrista upp í viðskiptamódelinu, endurmeta markhópana, kíkja í kjarna fyrirtækisins og skoða hvar megi bæta, breyta eða laga til. Þetta hefur verið mögulegt fyrir tilstilli stuðnings frá Byggðaáætlun ásamt sjö landshlutasamtökum sem tóku höndum saman um að bjóða upp á verkefnið Ratsjá fyrir fyrirtæki í ferðaþjónustu og tengdum greinum. Í beinu framhaldi hefur nú verið ákveðið að bjóða upp á Ratsjánna fyrir fyrirtæki á höfuðborgarsvæðinu og er það gert með stuðningi Samtaka sveitarfélaga á höfuðborgarsvæðinu ásamt styrk frá Ferðamálasamtökum höfuðborgarsvæðisins. Verkefnið fyrir höfuðborgarsvæðið hefst formlega 13. apríl og því mun ljúka þann 6. október með stuttu sumarhléi. Framkvæmdaraðilar að verkefninu eru Ferðaklasinn ásamt RATA sem sérhæfir sig í að vinna náið með einstaklingnum að aukinni færni. Það er ekki spurning um hvort ferðaþjónusta muni ná sér á strik eða nákvæmlega hvenær, heldur miklu heldur hvernig og hversu fljótt við náum vopnum okkar á ný. Þar skiptir sköpum að hafa metnaðarfulla stjórnendur sem taka höndum saman um að nýta tímann núna til að byggja upp og vera tilbúinn í endurræsinguna. Hægt er að sækja um þátttöku í Ratsjá fyrir höfuðborgarsvæðið til miðnættis 29.mars á heimasíðu Íslenska ferðaklasans hér: www.icelandtourism.is Höfundur er framkvæmdastjóri Íslenska ferðaklasans.
Forsjárhyggja Sjálfstæðis- og Framsóknarfólks í Hafnarfirði í garð fólks með fötlun Stefán Már Gunnlaugsson Skoðun
Skóli án aðgreiningar: Hentar ýktasta mynd skólastefnunnar öllum börnum? Jóna Sigríður Valbergsdóttir Skoðun
Skoðun Forsjárhyggja Sjálfstæðis- og Framsóknarfólks í Hafnarfirði í garð fólks með fötlun Stefán Már Gunnlaugsson skrifar
Skoðun Skóli án aðgreiningar: Hentar ýktasta mynd skólastefnunnar öllum börnum? Jóna Sigríður Valbergsdóttir skrifar
Skoðun Grænt ál frá Íslandi er mikilvægt fyrir sjálfstæða Evrópu Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar
Skoðun Open Letter to new HÍ Rector re Disability Support Hópur starfsfólks og nemenda við HÍ skrifar
Skoðun Mál Ásthildar Lóu Þórsdóttur – Hvernig manneskjur viljum við vera? Hulda Steingrímsdóttir skrifar
Skoðun Ný fjármálaáætlun - tækifæri til að efna loforðin um bætt geðheilbrigði Sandra B. Franks skrifar
Forsjárhyggja Sjálfstæðis- og Framsóknarfólks í Hafnarfirði í garð fólks með fötlun Stefán Már Gunnlaugsson Skoðun
Skóli án aðgreiningar: Hentar ýktasta mynd skólastefnunnar öllum börnum? Jóna Sigríður Valbergsdóttir Skoðun