Þetta segja Ragnar Þór Ingólfsson, formaður VR, og Vilhjálmur Birgisson, formaður Verkalýðsfélags Akraness. Þeir gagnrýna vaxtahækkanir Seðlabankans og segja í grein sem birtist á Vísi að við gerð síðustu kjarasamninga hafi verið litið til þess að samningar hefðu í för með sér lækkun vaxta.
Sökum þess hafi verið samið með hófstilltari hætti til að leggja grunn að því að auka ráðstöfunartekjur launafólks með fleiri þáttum en beinum launahækkunum.
„Það er mikilvægt að Seðlabankinn sé upplýstur um það að við munum sækja hverja einustu krónu sem þeir leggja á heimilin, í formi hærri vaxta, í næstu kjarasamningum. Við munum ekki sætta okkur við að aukin verðbólga vegna aðgerðarleysis stjórnmálanna í húsnæðismálum eða ytri áhrifa vegna erlendra hækkanna verði settar á herðar okkar félagsmanna með hærri vöxtum.“
Hið sama eigi við um hið opinbera, bankana, tryggingafélögin og fyrirtæki í þjónustu og verslun sem hafi að mati verkalýðsforkólfanna hækkað verð til neytenda langt umfram það sem eðlilegt getur talist, skert þjónustu og skilað met afkomu.
Styttist í næstu kjaraviðræðulotu
Lífskjarasamingarnir svokölluðu renna formlega út þann 1. nóvember á næsta ári og styttist því óðum í að aðilar vinnumarkaðarins setjist aftur að samningaborðinu.
Stýrivextir Seðlabankans hafa tvöfaldast frá því í lok mars með tilheyrandi áhrifum á óverðtryggða húsnæðislánavexti viðskiptabankanna. Peningastefnunefnd Seðlabankans hækkaði síðast stýrivexti upp í 1,5% í byrjun október. Hagfræðideild Landsbankans hefur spáð því að þeir verði komnir upp í 4,25% árið 2023.
Gangi það eftir verða þeir komnir á sama stað og vorið 2019 þegar samið var um Lífskjarasamninginn en Seðlabankinn lækkaði vexti hratt til að bregðast við áhrifum heimsfaraldursins. Í kjölfarið tók við vaxtahækkunartímabil.
„Við munum sækja hverja einustu krónu sem þið takið af fólkinu okkar í næstu kjarasamningum,“ skrifa Ragnar og Vilhjálmur í grein sinni.
Varaði við launahækkunum
Ásgeir Jónsson seðlabankastjóri varaði við því í maí að brugðist yrði við launahækkunum með frekari vaxtahækkunum. Þá var Seðlabankinn nýbúinn að hækka stýrivexti úr 0,75% í 1,0% og sagði Ásgeir að framhaldið myndi velta á viðbrögðum aðila vinnumarkaðarins og stjórnvalda.
„Ef það verður ekkert lát á hallarekstri ríkissjóðs eftir lok farsóttarinnar, eða við sjáum áframhald á launahækkunum sem eru margfaldar á við það sem þekkist í öðrum löndum, þá er ljóst að það verður auðvelt að eyðileggja þá góðu samkeppnisstöðu sem við njótum núna,“ var haft eftir seðlabankastjóra í Markaðinum.
„Ef við erum til dæmis að fara að sjá ákall um launahækkanir til að bregðast við minni kaupmætti vegna aukinnar verðbólgu, þá verður Seðlabankinn neyddur til þess að bregðast við strax. Það er engin spurning,“ bætti hann við.
