Að ná tökum á ástandi með skynsamlegum aðgerðum Ágúst Bjarni Garðarsson skrifar 10. maí 2023 07:01 Það hefur væntanlega ekki farið fram hjá nokkrum manni að stjórnmálin um heim allan eru með vindinn í fangið þessi misserin. Hækkanir á hækkanir ofan dynja á almenningi víða um heim og við hér á Íslandi erum ekki undanskilin og finnum fyrir þeim. Þá gildir einu hvort við séum að horfa á húsnæðislánin okkar, matarkörfuna, tryggingarnar eða hvað eina annað. Afleiðingar af þessum hækkunum er að almenningur í landinu fær minna fyrir krónurnar sínar. Ráðstöfunarfé er minna, ef nokkuð, hjá fólki í lok mánaðarins. Eðli máls samkvæmt skapar þetta óánægju í garð valdhafa og fylgið fer á flakk. Við megum hins vegar ekki gleyma þeirri staðreynd þegar reynt er að finna sökudólg að við erum nýkomin úr alheimsfaraldri og erum auk þess nú að kljást við stríð í Evrópu sem hefur haft umtalsverð áhrif á efnahaginn í álfunni. Verkefni okkar stjórnmálamanna er hins vegar að ná tökum á verðbólgunni. Við þurfum að ná henni niður eins hratt og mögulegt er með skynsamlegum aðgerðum svo við getum sem samfélag aftur komist í eðlilegt horf ef svo má segja. Ég hef ætíð haft það að leiðarljósi í mínum störfum hvort sem er á vettvangi stjórnmálanna eða annars staðar að einbeita mér að verkefninu; halda áfram að vinna líkt og við vorum kjörin til. Hvalrekaskattur – „við og þið“ eða „við og hinir“ Ég hef ítrekað rætt um það síðustu mánuði að ef við ætlum okkur að ná tökum á ástandinu þurfa allir að taka þátt í því verkefni. Það er að taka þátt í því að stíga ölduna með fjölskyldum og fyrirtækjum í landinu. Við sáum í síðustu viku fréttir af miklum hagnaði viðskiptabankanna þriggja þar sem bæði þjónustutekjur og vaxtatekjur þeirra eru að hækka umtalsvert. Ég skynja á umræðunni að upplifun fólks sé sú að hér á landi sé að skapast samfélag sem megi kalla „við og þið“ eða „við og hinir“. Við fréttir sem þessar verður það upplifun fólks, sem alls ekki má vanmeta, að hér séu ekki allir að taka þátt og það er vond staða að vera í. Það virðist duga skammt að ætla að höfða til þeirra sem teljast til hinna breiðu baka í samfélaginu og biðla til þeirra að sýna samfélagslega ábyrgð í verki. Almenningur er að taka á sig auknar byrðar með ýmsum hætti og það gengur ekki að hér séu aðilar, fyrirtæki og aðrir, sem halda að þeir séu eyland í þessu samfélagi sem við byggjum saman. Við erum í tímabundnu ástandi líkt og önnur lönd Evrópu. Af þessari ástæðu þá finnst mér það koma vel til greina að skattleggja hagnað og arðgreiðslur alveg sérstaklega, greiða niður skuldir og styðja við þá hópa sem nú standa í miðjum ólgusjó. Annað er hreinlega óskynsamlegt og ósanngjarnt. Húsnæðismarkaðurinn Fólki á Íslandi er að fjölga hratt, hraðar en spár hafa gert ráð fyrir og það er fyrirséð að hér þurfi að byggja meira. Þá höfum við verið að kalla eftir jafnvægi á húsnæðismarkaði en líkt og staðan er nú, þá er ekkert jafnvægi, það hefur ríkt skortur og slíku ástandi fylgir einungis eitt verð, það er hátt verð. Að mínu mati greip Seðlabankinn of harkalega inn í með því að þrengja of á lánþegaskilyrðum. Það hefur haft þær afleiðingar í för með sér að fyrstu kaupendur komast ekki inn á markaðinn og það er því sem næst ómögulegt fyrir þá sem eru einstæðir. Afleiðingar þessa er að keðjan er að rofna. Snjóhengja kynslóða er að myndast sem mun svo á einhverjum tímapunkti riðjast út á markaðinn, stíflan mun bresta og þá, ef ekki verður gefið vel í með annars vegar opinberum aðgerðum líkt og innviðaráðherra hefur verið að boða og á almennum byggingamarkaði, munum við sjá skarpari sveiflu en þær sem við þegar þekkjum og erum að reyna að komast út úr. Þessar aðgerðir hafa einnig áhrif á leiguverð en vísitala leiguverðs á höfuðborgarsvæðinu hefur hækkað um 6,5% á sex mánuðum á sama tíma og húsnæðisverð hefur staðið svo gott sem í stað. Það er því knýjandi að koma á skynsamlegu regluverki á leigumarkaðinn og má þar horfa til úrræða sem við þekkjum víða erlendis frá. Verkefni okkar sem störfum á Alþingi eru margvísleg, en þau eru fyrst og fremst að standa með fólkinu í landinu, ef við getum ekki fengið hin breiðu bök með okkur í það verkefni er nauðsynlegt að beita þeim tækjum og tólum sem löggjafarvaldið hefur úr að spila. Höfundur er þingmaður Framsóknar og fyrsti varaformaður efnahags- og viðskiptanefndar Alþingis. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ágúst Bjarni Garðarsson Mest lesið Grafarvogsgremjan Þorlákur Axel Jónsson Skoðun Gremjan í Grafarvogi Davíð Már Sigurðsson Skoðun Halldór 19.04.2025 Halldór Þegar mannshjörtun mætast Jóna Hrönn Bolladóttir,Bjarni Karlsson Skoðun Er ég að svindla? – Um sambýli manns og gervigreindar í sköpun og þekkingu Björgmundur Örn Guðmundsson Skoðun Kristján á Sprengisandi lendir í ágjöf Björn Ólafsson Skoðun Fjármögnuðu stríðsvél Rússlands Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Samlokan á borðinu: Hugleiðingar á föstudeginn langaum sjónvarpsþættina Adolescence Skúli Ólafsson Skoðun Snorri byggir skoðun á skólakerfinu á reynslusögum annarra en Guðrún vitnar í ritrýndar heimildir Davíð Routley Skoðun Stöðvum glæpagengi á Íslandi Hjalti Vigfússon Skoðun Skoðun Skoðun Grafarvogsgremjan Þorlákur Axel Jónsson skrifar Skoðun Er ég að svindla? – Um sambýli manns og gervigreindar í sköpun og þekkingu Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Fjármögnuðu stríðsvél Rússlands Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hugleiðingar á páskum Ámundi Loftsson skrifar Skoðun Gremjan í Grafarvogi Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Samlokan á borðinu: Hugleiðingar á föstudeginn langaum sjónvarpsþættina Adolescence Skúli Ólafsson skrifar Skoðun Móttaka skemmtiferðaskipa - hlustað á íbúa Þórdís Lóa Þórhallsdóttir skrifar Skoðun Námsfærni nemenda í íslenskum skólum: Eigum við að lækka rána? Sigríður Ólafsdóttir skrifar Skoðun Snorri byggir skoðun á skólakerfinu á reynslusögum annarra en Guðrún vitnar í ritrýndar heimildir Davíð Routley skrifar Skoðun Þegar mannshjörtun mætast Jóna Hrönn Bolladóttir,Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Horft til einkunna og annarra þátta við innritun í framhaldsskóla Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Kristján á Sprengisandi lendir í ágjöf Björn Ólafsson skrifar Skoðun Unglingar eiga skilið heildstætt mat frá framhaldsskólum Sigurður Kári Harðarson skrifar Skoðun Stöðvum glæpagengi á Íslandi Hjalti Vigfússon skrifar Skoðun Jafnlaunavottun - „Hverjir græða á jafnlaunavottun“ Gunnar Ármannsson skrifar Skoðun Gervigreind í skólum: Tækifæri sem fáir eru að ræða? Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Hvernig húsnæðismarkað vill Viðskiptaráð? skrifar Skoðun Enginn matur og næring án sérfræðiþekkingar Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson skrifar Skoðun Öll endurhæfing er í eðli sínu starfsendurhæfing Sveindís Anna Jóhannsdóttir skrifar Skoðun „Bíddu, varst þú ekki að biðja um þessa greiðslu?“ Heiðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Rétta leiðin til endurreisnar menntakerfisins? Birgir Finnsson skrifar Skoðun Tvær dætur á Gaza - páskahugvekja Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Ef það líkist þjóðarmorði – þá er það þjóðarmorð! Ólafur Ingólfsson skrifar Skoðun Vinnustaðir fatlaðs fólks Atli Már Haraldsson skrifar Skoðun Þjónustustefna sveitarfélaga: Formsatriði eða mikilvægt stjórntæki? Jón Hrói Finnsson skrifar Skoðun Blóð, sviti og tár Jökull Jörgensen skrifar Skoðun Ertu knúin/n fram af verðugleika eða óverðugleika? Sigrún Þóra Sveinsdóttir skrifar Skoðun Er hægt að stjórna bæjarfélagi með óskhyggju? Sigurþóra Bergsdóttir skrifar Skoðun Styrkleikar barna geta legið í öðru en að fá hæstu einkunnir Anna Maria Jónsdóttir skrifar Skoðun Listin við að fara sér hægt Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Sjá meira
Það hefur væntanlega ekki farið fram hjá nokkrum manni að stjórnmálin um heim allan eru með vindinn í fangið þessi misserin. Hækkanir á hækkanir ofan dynja á almenningi víða um heim og við hér á Íslandi erum ekki undanskilin og finnum fyrir þeim. Þá gildir einu hvort við séum að horfa á húsnæðislánin okkar, matarkörfuna, tryggingarnar eða hvað eina annað. Afleiðingar af þessum hækkunum er að almenningur í landinu fær minna fyrir krónurnar sínar. Ráðstöfunarfé er minna, ef nokkuð, hjá fólki í lok mánaðarins. Eðli máls samkvæmt skapar þetta óánægju í garð valdhafa og fylgið fer á flakk. Við megum hins vegar ekki gleyma þeirri staðreynd þegar reynt er að finna sökudólg að við erum nýkomin úr alheimsfaraldri og erum auk þess nú að kljást við stríð í Evrópu sem hefur haft umtalsverð áhrif á efnahaginn í álfunni. Verkefni okkar stjórnmálamanna er hins vegar að ná tökum á verðbólgunni. Við þurfum að ná henni niður eins hratt og mögulegt er með skynsamlegum aðgerðum svo við getum sem samfélag aftur komist í eðlilegt horf ef svo má segja. Ég hef ætíð haft það að leiðarljósi í mínum störfum hvort sem er á vettvangi stjórnmálanna eða annars staðar að einbeita mér að verkefninu; halda áfram að vinna líkt og við vorum kjörin til. Hvalrekaskattur – „við og þið“ eða „við og hinir“ Ég hef ítrekað rætt um það síðustu mánuði að ef við ætlum okkur að ná tökum á ástandinu þurfa allir að taka þátt í því verkefni. Það er að taka þátt í því að stíga ölduna með fjölskyldum og fyrirtækjum í landinu. Við sáum í síðustu viku fréttir af miklum hagnaði viðskiptabankanna þriggja þar sem bæði þjónustutekjur og vaxtatekjur þeirra eru að hækka umtalsvert. Ég skynja á umræðunni að upplifun fólks sé sú að hér á landi sé að skapast samfélag sem megi kalla „við og þið“ eða „við og hinir“. Við fréttir sem þessar verður það upplifun fólks, sem alls ekki má vanmeta, að hér séu ekki allir að taka þátt og það er vond staða að vera í. Það virðist duga skammt að ætla að höfða til þeirra sem teljast til hinna breiðu baka í samfélaginu og biðla til þeirra að sýna samfélagslega ábyrgð í verki. Almenningur er að taka á sig auknar byrðar með ýmsum hætti og það gengur ekki að hér séu aðilar, fyrirtæki og aðrir, sem halda að þeir séu eyland í þessu samfélagi sem við byggjum saman. Við erum í tímabundnu ástandi líkt og önnur lönd Evrópu. Af þessari ástæðu þá finnst mér það koma vel til greina að skattleggja hagnað og arðgreiðslur alveg sérstaklega, greiða niður skuldir og styðja við þá hópa sem nú standa í miðjum ólgusjó. Annað er hreinlega óskynsamlegt og ósanngjarnt. Húsnæðismarkaðurinn Fólki á Íslandi er að fjölga hratt, hraðar en spár hafa gert ráð fyrir og það er fyrirséð að hér þurfi að byggja meira. Þá höfum við verið að kalla eftir jafnvægi á húsnæðismarkaði en líkt og staðan er nú, þá er ekkert jafnvægi, það hefur ríkt skortur og slíku ástandi fylgir einungis eitt verð, það er hátt verð. Að mínu mati greip Seðlabankinn of harkalega inn í með því að þrengja of á lánþegaskilyrðum. Það hefur haft þær afleiðingar í för með sér að fyrstu kaupendur komast ekki inn á markaðinn og það er því sem næst ómögulegt fyrir þá sem eru einstæðir. Afleiðingar þessa er að keðjan er að rofna. Snjóhengja kynslóða er að myndast sem mun svo á einhverjum tímapunkti riðjast út á markaðinn, stíflan mun bresta og þá, ef ekki verður gefið vel í með annars vegar opinberum aðgerðum líkt og innviðaráðherra hefur verið að boða og á almennum byggingamarkaði, munum við sjá skarpari sveiflu en þær sem við þegar þekkjum og erum að reyna að komast út úr. Þessar aðgerðir hafa einnig áhrif á leiguverð en vísitala leiguverðs á höfuðborgarsvæðinu hefur hækkað um 6,5% á sex mánuðum á sama tíma og húsnæðisverð hefur staðið svo gott sem í stað. Það er því knýjandi að koma á skynsamlegu regluverki á leigumarkaðinn og má þar horfa til úrræða sem við þekkjum víða erlendis frá. Verkefni okkar sem störfum á Alþingi eru margvísleg, en þau eru fyrst og fremst að standa með fólkinu í landinu, ef við getum ekki fengið hin breiðu bök með okkur í það verkefni er nauðsynlegt að beita þeim tækjum og tólum sem löggjafarvaldið hefur úr að spila. Höfundur er þingmaður Framsóknar og fyrsti varaformaður efnahags- og viðskiptanefndar Alþingis.
Er ég að svindla? – Um sambýli manns og gervigreindar í sköpun og þekkingu Björgmundur Örn Guðmundsson Skoðun
Samlokan á borðinu: Hugleiðingar á föstudeginn langaum sjónvarpsþættina Adolescence Skúli Ólafsson Skoðun
Snorri byggir skoðun á skólakerfinu á reynslusögum annarra en Guðrún vitnar í ritrýndar heimildir Davíð Routley Skoðun
Skoðun Er ég að svindla? – Um sambýli manns og gervigreindar í sköpun og þekkingu Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar
Skoðun Samlokan á borðinu: Hugleiðingar á föstudeginn langaum sjónvarpsþættina Adolescence Skúli Ólafsson skrifar
Skoðun Námsfærni nemenda í íslenskum skólum: Eigum við að lækka rána? Sigríður Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Snorri byggir skoðun á skólakerfinu á reynslusögum annarra en Guðrún vitnar í ritrýndar heimildir Davíð Routley skrifar
Skoðun Horft til einkunna og annarra þátta við innritun í framhaldsskóla Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar
Skoðun Enginn matur og næring án sérfræðiþekkingar Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson skrifar
Skoðun Þjónustustefna sveitarfélaga: Formsatriði eða mikilvægt stjórntæki? Jón Hrói Finnsson skrifar
Er ég að svindla? – Um sambýli manns og gervigreindar í sköpun og þekkingu Björgmundur Örn Guðmundsson Skoðun
Samlokan á borðinu: Hugleiðingar á föstudeginn langaum sjónvarpsþættina Adolescence Skúli Ólafsson Skoðun
Snorri byggir skoðun á skólakerfinu á reynslusögum annarra en Guðrún vitnar í ritrýndar heimildir Davíð Routley Skoðun