Vilja að fólk geti selt úr sér nýrun Jóhannes Stefánsson skrifar 18. janúar 2014 22:00 Gary S. Becker, sem hlotið hefur nóbelsverðlaun í hagfræði, segir það skynsamlegt að heimila fólki að selja líffæri sín til þeirra sem þurfa á þeim að halda. Samsett/Pjetur Bjarga mætti um 4.500 mannslífum árlega í Bandaríkjunum einum ef fólki væri heimilt að selja úr sér nýrun. Þetta segja bandarísku hagfræðingarnir Gary S. Becker og Julio J. Elias í pistli í Wall Street Journal. Þeir segja slíkan nýrnamarkað myndu leiða til þess að biðtími eftir nýrnagjöfum myndi þurrkast út, dauðsföllum fækka stórlega og þeim sem þyrftu langa sjúkrahúsvist fækka að sama skapi. Þeir segja markað með líffæri „augljósustu og rökréttustu lausnina á skorti á líffærum." Skortur á gjafalíffærum leiðir fjölda fólks til dauða á hverju ári og dregur úr lífsgæðum þeirra sem þurfa að bíða eftir gjafalíffærum. Þó að slíkt kerfi kunni í augum margra að virðast „ógeðslegt" myndu kostir þess fljótt koma í ljós og fólk myndi venjast tilhugsuninni, að sögn hagfræðinganna. Máli sínu til stuðnings vísa hagfræðingarnir til þess að á hverju ári bíði 95.000 bandaríkjamenn eftir gjafanýra, en einungis 16.500 þeirra fái nýra. Þannig þurfi fjöldi fólks að sætta sig við langa bið og um 4.500 manns sem annars mætti bjarga látist árlega vegna biðarinnar. Þeir segja biðina afar slæma fyrir þá sem þurfa nauðsynlega nýtt nýra, enda sé biðtíminn að meðaltali fjögur og hálft ár. Á þessu tímabili búi margir við slæm lífsgæði og þurfi að gangast undir himnuskiljun á blóði. Fyrir vikið geti margir ekki unnið og í ofanálag kosti himnuskiljun á biðtímanum að meðaltali 350.000 dollara. Hagfræðingarnir áætla að með nýrnamarkaði megi eyða þessum langa biðtíma og þeim reiknast til að gjafanýra geti kostað á bilinu 5.000-25.000 dollara. Það sé mun lægri kostnaður en fylgi sjúkrahúskostnaði og vinnutapi af völdum skemmdra nýrna þeirra sem þurfa á líffæragjöfinni að halda.Segja markaðsaðferðirnar ekki ósiðlegar Hagfræðingarnir benda á að margir leggist gegn slíku fyrirkomulagi vegna þess að það feli í sér sölu fólks á líkamshlutum úr sjálfu sér. Mörgum þyki það siðlaust. Að þeirra mati stendur valið hins vegar á milli þess að láta fjölda fólks kveljast og deyja árlega eða heimila fólki að selja úr sér líffæri og bæta þannig lífsgæði og lífslíkur annarra. Þá telja þeir slíkt fyrirkomulag ekki koma sér verr fyrir fátæka heldur en aðra, þó að þeir segji að fátækir yrðu líklegastir til að selja úr sér líffærin. Það sé vegna þess að skortur á gjafalíffærum komi lang verst niður á hinum fátæku, vegna þess að efnamiklir geti á ýmsa vegu komist framar í biðröðum eða hreinlega farið til annarra landa til að komast hjá þeim. Að endingu segja hagfræðingarnir: „Fyrr en varir myndu kostir þess að heimila greiðslu fyrir líffæri verða augljósir. Þegar þangað yrði komið myndi fólk velta fyrir sér hvers vegna svona langan tíma hafi tekið að innleiða jafn skynsamlega og augljósa lausn og raun ber vitni við skorti á líffærum til ígræðslu." Nóbelsverðlaun Mest lesið Í fullkomnu frelsi: „Þar sem er heyskapur er ég“ Atvinnulíf Íhuga hærri tolla á alla Viðskipti erlent Ræðst í byggingu átta húsa í Hvammsvík Viðskipti innlent Hneykslaðist á „óútfærðum afkomubætandi aðgerðum“ Viðskipti innlent Einn vinsælasti tengiltvinnbíll Íslendinga snýr aftur Samstarf Eldisfiskur fluttur út fyrir 54 milljarða króna Viðskipti innlent Deila um þvottahús stöðvar ekki Hreint í bili Viðskipti innlent Vörur gerðar af meisturum fyrir meistara Samstarf BYKO opnar nýja og glæsilega timburverslun Samstarf „Væri samt mjög til í að vera betri söngvari“ Atvinnulíf Fleiri fréttir Íhuga hærri tolla á alla Facebook hættu að beina auglýsingum að konu eftir að hún lögsótti Meta Boeing fær að smíða orrustuþotur framtíðarinnar Hótar himinháum áfengistollum á Evrópu Svara tollum Trumps: „Við munum ekki standa aðgerðarlausir hjá“ „Alvarlegt viðskiptastríð“ hafið Northvolt í þrot Vill refsa Kanada svo lesið verði um það í sögubókum Óvænt verkföll á flugvöllum í Þýskalandi hafa víðtæk áhrif Markaðir bregðast illa við tollahækkunum Trump Skype heyrir brátt sögunni til Setur háa tolla á Evrópu Ása Steinars vann sigur gegn bandarísku markaðsfyrirtæki Erlend gagnaver sögð skila litlu í þjóðarbúið Bobbingastaður í bobba Ofurstinn flytur til Texas Hóta því að kæra forsetann fyrir embættisglöp vegna rafmyntabrasks Rafmyntarforstjóri játar sig sekan um að féfletta viðskiptavini Musk og félagar gerðu 97,4 milljarða dala tilboð í OpenAI Beina spjótum sínum að bandarískum tæknifyrirtækjum Allar auglýsingar Super Bowl á sama stað Sagðir ætla að hafna samruna við Honda Tollastríð hafið: „Ekki gott fyrir Ísland og lífskjör Íslendinga“ Sjá meira
Bjarga mætti um 4.500 mannslífum árlega í Bandaríkjunum einum ef fólki væri heimilt að selja úr sér nýrun. Þetta segja bandarísku hagfræðingarnir Gary S. Becker og Julio J. Elias í pistli í Wall Street Journal. Þeir segja slíkan nýrnamarkað myndu leiða til þess að biðtími eftir nýrnagjöfum myndi þurrkast út, dauðsföllum fækka stórlega og þeim sem þyrftu langa sjúkrahúsvist fækka að sama skapi. Þeir segja markað með líffæri „augljósustu og rökréttustu lausnina á skorti á líffærum." Skortur á gjafalíffærum leiðir fjölda fólks til dauða á hverju ári og dregur úr lífsgæðum þeirra sem þurfa að bíða eftir gjafalíffærum. Þó að slíkt kerfi kunni í augum margra að virðast „ógeðslegt" myndu kostir þess fljótt koma í ljós og fólk myndi venjast tilhugsuninni, að sögn hagfræðinganna. Máli sínu til stuðnings vísa hagfræðingarnir til þess að á hverju ári bíði 95.000 bandaríkjamenn eftir gjafanýra, en einungis 16.500 þeirra fái nýra. Þannig þurfi fjöldi fólks að sætta sig við langa bið og um 4.500 manns sem annars mætti bjarga látist árlega vegna biðarinnar. Þeir segja biðina afar slæma fyrir þá sem þurfa nauðsynlega nýtt nýra, enda sé biðtíminn að meðaltali fjögur og hálft ár. Á þessu tímabili búi margir við slæm lífsgæði og þurfi að gangast undir himnuskiljun á blóði. Fyrir vikið geti margir ekki unnið og í ofanálag kosti himnuskiljun á biðtímanum að meðaltali 350.000 dollara. Hagfræðingarnir áætla að með nýrnamarkaði megi eyða þessum langa biðtíma og þeim reiknast til að gjafanýra geti kostað á bilinu 5.000-25.000 dollara. Það sé mun lægri kostnaður en fylgi sjúkrahúskostnaði og vinnutapi af völdum skemmdra nýrna þeirra sem þurfa á líffæragjöfinni að halda.Segja markaðsaðferðirnar ekki ósiðlegar Hagfræðingarnir benda á að margir leggist gegn slíku fyrirkomulagi vegna þess að það feli í sér sölu fólks á líkamshlutum úr sjálfu sér. Mörgum þyki það siðlaust. Að þeirra mati stendur valið hins vegar á milli þess að láta fjölda fólks kveljast og deyja árlega eða heimila fólki að selja úr sér líffæri og bæta þannig lífsgæði og lífslíkur annarra. Þá telja þeir slíkt fyrirkomulag ekki koma sér verr fyrir fátæka heldur en aðra, þó að þeir segji að fátækir yrðu líklegastir til að selja úr sér líffærin. Það sé vegna þess að skortur á gjafalíffærum komi lang verst niður á hinum fátæku, vegna þess að efnamiklir geti á ýmsa vegu komist framar í biðröðum eða hreinlega farið til annarra landa til að komast hjá þeim. Að endingu segja hagfræðingarnir: „Fyrr en varir myndu kostir þess að heimila greiðslu fyrir líffæri verða augljósir. Þegar þangað yrði komið myndi fólk velta fyrir sér hvers vegna svona langan tíma hafi tekið að innleiða jafn skynsamlega og augljósa lausn og raun ber vitni við skorti á líffærum til ígræðslu."
Nóbelsverðlaun Mest lesið Í fullkomnu frelsi: „Þar sem er heyskapur er ég“ Atvinnulíf Íhuga hærri tolla á alla Viðskipti erlent Ræðst í byggingu átta húsa í Hvammsvík Viðskipti innlent Hneykslaðist á „óútfærðum afkomubætandi aðgerðum“ Viðskipti innlent Einn vinsælasti tengiltvinnbíll Íslendinga snýr aftur Samstarf Eldisfiskur fluttur út fyrir 54 milljarða króna Viðskipti innlent Deila um þvottahús stöðvar ekki Hreint í bili Viðskipti innlent Vörur gerðar af meisturum fyrir meistara Samstarf BYKO opnar nýja og glæsilega timburverslun Samstarf „Væri samt mjög til í að vera betri söngvari“ Atvinnulíf Fleiri fréttir Íhuga hærri tolla á alla Facebook hættu að beina auglýsingum að konu eftir að hún lögsótti Meta Boeing fær að smíða orrustuþotur framtíðarinnar Hótar himinháum áfengistollum á Evrópu Svara tollum Trumps: „Við munum ekki standa aðgerðarlausir hjá“ „Alvarlegt viðskiptastríð“ hafið Northvolt í þrot Vill refsa Kanada svo lesið verði um það í sögubókum Óvænt verkföll á flugvöllum í Þýskalandi hafa víðtæk áhrif Markaðir bregðast illa við tollahækkunum Trump Skype heyrir brátt sögunni til Setur háa tolla á Evrópu Ása Steinars vann sigur gegn bandarísku markaðsfyrirtæki Erlend gagnaver sögð skila litlu í þjóðarbúið Bobbingastaður í bobba Ofurstinn flytur til Texas Hóta því að kæra forsetann fyrir embættisglöp vegna rafmyntabrasks Rafmyntarforstjóri játar sig sekan um að féfletta viðskiptavini Musk og félagar gerðu 97,4 milljarða dala tilboð í OpenAI Beina spjótum sínum að bandarískum tæknifyrirtækjum Allar auglýsingar Super Bowl á sama stað Sagðir ætla að hafna samruna við Honda Tollastríð hafið: „Ekki gott fyrir Ísland og lífskjör Íslendinga“ Sjá meira