Alvarlegur feill ríkisstjórnarinnar að láta WOW falla Ole Anton Bieltvedt skrifar 13. júní 2019 09:15 Helgi Magnússon mun vera einn reyndasti athafnamaður landsins. Fyrst vann hann með ýmsum landsþekktum fyrirtækjum sem endurskoðandi, síðan rak hann allmörg fyrirtæki – svo sem Hörpu – upp á eigin spýtur, og loks varð hann formaður Samtaka iðnaðarins, formaður Lífeyrissjóðs verzlunarmanna og sat í bankaráðum og stjórnum ýmissa stórfyrirtækja. Í nýútkominni ævisögu sinni, segir Helgi m.a. þetta: „Mér hefur sýnst að þeir sem hafa reynslu af rekstri fyrirtækja nálgist oft störf sín í stjórnum með öðrum hætti en hinir. Það er mikilvæg reynsla að hafa þurft að bera ábyrgð á daglegum rekstri eins og að hafa fólk í vinnu, tryggja að tekjur séu meiri en útgjöld, eiga fyrir launum um mánaðamót, eiga fyrir virðisaukaskatti og öðrum opinberum gjöldum á réttum tíma?…“ Án þessarar eigin reynslu, telur Helgi, að menn hafi ekki mikið til málanna að leggja í stjórn stærri fyrirtækja og samtaka, og, að góðir vitsmunir og há menntun dugi ekki ein og sér. Undirritaður og sennilega ýmsir aðrir, sem við stjórnun og fyrirtækjarekstur hafa fengizt, munu taka undir þetta. Stærsta fyrirtæki landsins er íslenzka ríkið. Þeir þrír, sem þar eru helzt í fyrirsvari, eru bókmenntafræðingur, lögfræðingur og dýralæknir; allt gott fólk og fært á sínu sviði – með meiri eða minni reynslu úr stjórnmálum – en aldeilis reynslu- og kunnáttulítið í stjórnun og rekstri fyrirtækja, nema þá helzt lögfræðingurinn, sem þó virðist hafa lent í nokkrum sviptingum og áföllum í sinni aðkomu að rekstri. Hann er reyndar ekki einn um það. Skyldi eitthvert hinna stærri fyrirtækja landsins hafa óskað sérstaklega eftir veru þessa fólks í stjórn sinni? Spurning, en svona virkar lýðræðið oft; það er ekki alltaf skilvirkt. Í augum undirritaðs voru það mikil grundvallarmistök ríkisstjórnarinnar að láta WOW fara í gjaldþrot. Víðtækar og alvarlegar afleiðingar gjaldþrotsins koma betur og betur í ljós. Það er gott að vera vitur eftir á, kunna menn að segja, en það á ekki við hér; þetta mikla og alvarlega bakslag, í hinu margvíslegasta formi, var fyrirfram augljóst og óhjákvæmilegt. Eitt er brottfall starfa hjá WOW og þjónustuaðilum þeirra, um 2.500 manns, sem er feikilegur hlutfallslegur fjöldi hér – jafngildir 42.000 manns í Danmörku og yfir 580.000 manns í Þýzkalandi – en flest þetta fólk fer úr því að vera gildir skattgreiðendur í það að verða atvinnuleysisbótaþegar; tvöföld neikvæð áhrif. Annað eru hin víðtæku óbeinu, neikvæðu áhrif, sem í lok dags munu ná til flestra króka og kima samfélagsins, en við vorum komin á það stig með ferðaþjónustuna, að hún stóð undir um helmingi gjaldeyristekna þjóðarinnar, og WOW flutti nær þriðjung allra ferðamanna til landsins. Við blasir, að fjöldi ferðamanna gæti farið úr um 2,5 milljónum, sem hefði getað orðið, niður í um 2,0 milljónir manna í ár, vegna falls WOW. Miðað við, að 2,5 milljónir ferðamanna skili um 500 milljörðum í gjaldeyristekjum, gætu gjaldeyristekjur vegna brottfalls WOW kostað þjóðarbúið 100 milljarða á 12 mánaða skeiði. Þessi gífurlega tekjuskerðing mun bitna á rúturekstri og fólksflutningum, leigubílaakstri, veitingastöðum og hótelum, verzlanarekstri svo og hvers konar starfsemi og þjónustu, að ógleymdri gistiþjónustu bænda, um allt land. Starfsmenn þessara greina munu hafa minna úr að spila og þar með greiða minni skatta, kaupa minni þjónustu og varning, sem aftur rýrir tekjur af virðisaukaskatti, benzíni, áfengi, o.s.frv. Mátti öllum vera fyrirfram ljóst – ekki sízt ríkisstjórninni – að úr falli WOW yrði mikill og víðtækur efnahagslegur vítahringur, sem myndi ná – beint eða óbeint – til flestra landsmanna. Hjá ríkisstjórninni var viðkvæðið: Við viljum ekki taka skattfé til styrktar eða björgunar einkafyrirtæki. Svo einfalt var það. Það er gott að hafa prinsipp, en hvert eitt mál hefur sína sérstöðu, og verður að skoðast skv. því. Alhæfingar eru hættulegar. Menn get sagst stefna norður, og staðið við það, en það þarf ekki að þýða, að ekki megi taka hlykk til vestur eða austurs – jafnvel til baka til suðurs – til að finna beztu leiðina norður. Í mínum augum var þetta einfalda prinsipp ríkisstjórnarinnar, að setja ekki skattfé í WOW, út í hött. Sé eingöngu litið til 1.100 beinna starfsmanna WOW, þá munu þeir að meðaltali hafa greitt um 3,0-4,0 milljónir króna í beina skatta á ári, eða um 4 milljarða. Ef tveggja ára skattfé starfsmanna WOW, 6-8 milljarðar, hefði verið sett til bjargar WOW, t.a.m. með vel skilyrtri ríkisábyrgð – en stjórn félagsins var þá þegar búin að gera viðamiklar lagfæringar á rekstrinum – væri rekstur þess enn í fullum gangi, skattgreiðslur starfsmanna þá líka, hagvöxtur hér í stað samdráttar og fjármálaáætlun ríkisins, frá í marz, enn í fullu gildi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Birtist í Fréttablaðinu Fréttir af flugi Ole Anton Bieltvedt WOW Air Mest lesið Þegar mannshjörtun mætast Jóna Hrönn Bolladóttir,Bjarni Karlsson Skoðun Kristján á Sprengisandi lendir í ágjöf Björn Ólafsson Skoðun „Bíddu, varst þú ekki að biðja um þessa greiðslu?“ Heiðrún Jónsdóttir Skoðun Námsfærni nemenda í íslenskum skólum: Eigum við að lækka rána? Sigríður Ólafsdóttir Skoðun Snorri byggir skoðun á skólakerfinu á reynslusögum annarra en Guðrún vitnar í ritrýndar heimildir Davíð Routley Skoðun Gremjan í Grafarvogi Davíð Már Sigurðsson Skoðun Móttaka skemmtiferðaskipa - hlustað á íbúa Þórdís Lóa Þórhallsdóttir Skoðun Stöðvum glæpagengi á Íslandi Hjalti Vigfússon Skoðun Samlokan á borðinu: Hugleiðingar á föstudeginn langaum sjónvarpsþættina Adolescence Skúli Ólafsson Skoðun Unglingar eiga skilið heildstætt mat frá framhaldsskólum Sigurður Kári Harðarson Skoðun Skoðun Skoðun Fjármögnuðu stríðsvél Rússlands Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hugleiðingar á páskum Ámundi Loftsson skrifar Skoðun Gremjan í Grafarvogi Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Samlokan á borðinu: Hugleiðingar á föstudeginn langaum sjónvarpsþættina Adolescence Skúli Ólafsson skrifar Skoðun Móttaka skemmtiferðaskipa - hlustað á íbúa Þórdís Lóa Þórhallsdóttir skrifar Skoðun Námsfærni nemenda í íslenskum skólum: Eigum við að lækka rána? Sigríður Ólafsdóttir skrifar Skoðun Snorri byggir skoðun á skólakerfinu á reynslusögum annarra en Guðrún vitnar í ritrýndar heimildir Davíð Routley skrifar Skoðun Þegar mannshjörtun mætast Jóna Hrönn Bolladóttir,Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Horft til einkunna og annarra þátta við innritun í framhaldsskóla Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Kristján á Sprengisandi lendir í ágjöf Björn Ólafsson skrifar Skoðun Unglingar eiga skilið heildstætt mat frá framhaldsskólum Sigurður Kári Harðarson skrifar Skoðun Stöðvum glæpagengi á Íslandi Hjalti Vigfússon skrifar Skoðun Jafnlaunavottun - „Hverjir græða á jafnlaunavottun“ Gunnar Ármannsson skrifar Skoðun Gervigreind í skólum: Tækifæri sem fáir eru að ræða? Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Hvernig húsnæðismarkað vill Viðskiptaráð? skrifar Skoðun Enginn matur og næring án sérfræðiþekkingar Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson skrifar Skoðun Öll endurhæfing er í eðli sínu starfsendurhæfing Sveindís Anna Jóhannsdóttir skrifar Skoðun „Bíddu, varst þú ekki að biðja um þessa greiðslu?“ Heiðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Rétta leiðin til endurreisnar menntakerfisins? Birgir Finnsson skrifar Skoðun Tvær dætur á Gaza - páskahugvekja Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Ef það líkist þjóðarmorði – þá er það þjóðarmorð! Ólafur Ingólfsson skrifar Skoðun Vinnustaðir fatlaðs fólks Atli Már Haraldsson skrifar Skoðun Þjónustustefna sveitarfélaga: Formsatriði eða mikilvægt stjórntæki? Jón Hrói Finnsson skrifar Skoðun Blóð, sviti og tár Jökull Jörgensen skrifar Skoðun Ertu knúin/n fram af verðugleika eða óverðugleika? Sigrún Þóra Sveinsdóttir skrifar Skoðun Er hægt að stjórna bæjarfélagi með óskhyggju? Sigurþóra Bergsdóttir skrifar Skoðun Styrkleikar barna geta legið í öðru en að fá hæstu einkunnir Anna Maria Jónsdóttir skrifar Skoðun Listin við að fara sér hægt Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Kosningar í stjórn Visku: Þitt atkvæði skiptir máli! Eydís Inga Valsdóttir skrifar Skoðun Ábyrgð yfirvalda á innra mati á skólastarfi Anna Greta Ólafsdóttir skrifar Sjá meira
Helgi Magnússon mun vera einn reyndasti athafnamaður landsins. Fyrst vann hann með ýmsum landsþekktum fyrirtækjum sem endurskoðandi, síðan rak hann allmörg fyrirtæki – svo sem Hörpu – upp á eigin spýtur, og loks varð hann formaður Samtaka iðnaðarins, formaður Lífeyrissjóðs verzlunarmanna og sat í bankaráðum og stjórnum ýmissa stórfyrirtækja. Í nýútkominni ævisögu sinni, segir Helgi m.a. þetta: „Mér hefur sýnst að þeir sem hafa reynslu af rekstri fyrirtækja nálgist oft störf sín í stjórnum með öðrum hætti en hinir. Það er mikilvæg reynsla að hafa þurft að bera ábyrgð á daglegum rekstri eins og að hafa fólk í vinnu, tryggja að tekjur séu meiri en útgjöld, eiga fyrir launum um mánaðamót, eiga fyrir virðisaukaskatti og öðrum opinberum gjöldum á réttum tíma?…“ Án þessarar eigin reynslu, telur Helgi, að menn hafi ekki mikið til málanna að leggja í stjórn stærri fyrirtækja og samtaka, og, að góðir vitsmunir og há menntun dugi ekki ein og sér. Undirritaður og sennilega ýmsir aðrir, sem við stjórnun og fyrirtækjarekstur hafa fengizt, munu taka undir þetta. Stærsta fyrirtæki landsins er íslenzka ríkið. Þeir þrír, sem þar eru helzt í fyrirsvari, eru bókmenntafræðingur, lögfræðingur og dýralæknir; allt gott fólk og fært á sínu sviði – með meiri eða minni reynslu úr stjórnmálum – en aldeilis reynslu- og kunnáttulítið í stjórnun og rekstri fyrirtækja, nema þá helzt lögfræðingurinn, sem þó virðist hafa lent í nokkrum sviptingum og áföllum í sinni aðkomu að rekstri. Hann er reyndar ekki einn um það. Skyldi eitthvert hinna stærri fyrirtækja landsins hafa óskað sérstaklega eftir veru þessa fólks í stjórn sinni? Spurning, en svona virkar lýðræðið oft; það er ekki alltaf skilvirkt. Í augum undirritaðs voru það mikil grundvallarmistök ríkisstjórnarinnar að láta WOW fara í gjaldþrot. Víðtækar og alvarlegar afleiðingar gjaldþrotsins koma betur og betur í ljós. Það er gott að vera vitur eftir á, kunna menn að segja, en það á ekki við hér; þetta mikla og alvarlega bakslag, í hinu margvíslegasta formi, var fyrirfram augljóst og óhjákvæmilegt. Eitt er brottfall starfa hjá WOW og þjónustuaðilum þeirra, um 2.500 manns, sem er feikilegur hlutfallslegur fjöldi hér – jafngildir 42.000 manns í Danmörku og yfir 580.000 manns í Þýzkalandi – en flest þetta fólk fer úr því að vera gildir skattgreiðendur í það að verða atvinnuleysisbótaþegar; tvöföld neikvæð áhrif. Annað eru hin víðtæku óbeinu, neikvæðu áhrif, sem í lok dags munu ná til flestra króka og kima samfélagsins, en við vorum komin á það stig með ferðaþjónustuna, að hún stóð undir um helmingi gjaldeyristekna þjóðarinnar, og WOW flutti nær þriðjung allra ferðamanna til landsins. Við blasir, að fjöldi ferðamanna gæti farið úr um 2,5 milljónum, sem hefði getað orðið, niður í um 2,0 milljónir manna í ár, vegna falls WOW. Miðað við, að 2,5 milljónir ferðamanna skili um 500 milljörðum í gjaldeyristekjum, gætu gjaldeyristekjur vegna brottfalls WOW kostað þjóðarbúið 100 milljarða á 12 mánaða skeiði. Þessi gífurlega tekjuskerðing mun bitna á rúturekstri og fólksflutningum, leigubílaakstri, veitingastöðum og hótelum, verzlanarekstri svo og hvers konar starfsemi og þjónustu, að ógleymdri gistiþjónustu bænda, um allt land. Starfsmenn þessara greina munu hafa minna úr að spila og þar með greiða minni skatta, kaupa minni þjónustu og varning, sem aftur rýrir tekjur af virðisaukaskatti, benzíni, áfengi, o.s.frv. Mátti öllum vera fyrirfram ljóst – ekki sízt ríkisstjórninni – að úr falli WOW yrði mikill og víðtækur efnahagslegur vítahringur, sem myndi ná – beint eða óbeint – til flestra landsmanna. Hjá ríkisstjórninni var viðkvæðið: Við viljum ekki taka skattfé til styrktar eða björgunar einkafyrirtæki. Svo einfalt var það. Það er gott að hafa prinsipp, en hvert eitt mál hefur sína sérstöðu, og verður að skoðast skv. því. Alhæfingar eru hættulegar. Menn get sagst stefna norður, og staðið við það, en það þarf ekki að þýða, að ekki megi taka hlykk til vestur eða austurs – jafnvel til baka til suðurs – til að finna beztu leiðina norður. Í mínum augum var þetta einfalda prinsipp ríkisstjórnarinnar, að setja ekki skattfé í WOW, út í hött. Sé eingöngu litið til 1.100 beinna starfsmanna WOW, þá munu þeir að meðaltali hafa greitt um 3,0-4,0 milljónir króna í beina skatta á ári, eða um 4 milljarða. Ef tveggja ára skattfé starfsmanna WOW, 6-8 milljarðar, hefði verið sett til bjargar WOW, t.a.m. með vel skilyrtri ríkisábyrgð – en stjórn félagsins var þá þegar búin að gera viðamiklar lagfæringar á rekstrinum – væri rekstur þess enn í fullum gangi, skattgreiðslur starfsmanna þá líka, hagvöxtur hér í stað samdráttar og fjármálaáætlun ríkisins, frá í marz, enn í fullu gildi.
Snorri byggir skoðun á skólakerfinu á reynslusögum annarra en Guðrún vitnar í ritrýndar heimildir Davíð Routley Skoðun
Samlokan á borðinu: Hugleiðingar á föstudeginn langaum sjónvarpsþættina Adolescence Skúli Ólafsson Skoðun
Skoðun Samlokan á borðinu: Hugleiðingar á föstudeginn langaum sjónvarpsþættina Adolescence Skúli Ólafsson skrifar
Skoðun Námsfærni nemenda í íslenskum skólum: Eigum við að lækka rána? Sigríður Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Snorri byggir skoðun á skólakerfinu á reynslusögum annarra en Guðrún vitnar í ritrýndar heimildir Davíð Routley skrifar
Skoðun Horft til einkunna og annarra þátta við innritun í framhaldsskóla Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar
Skoðun Enginn matur og næring án sérfræðiþekkingar Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson skrifar
Skoðun Þjónustustefna sveitarfélaga: Formsatriði eða mikilvægt stjórntæki? Jón Hrói Finnsson skrifar
Snorri byggir skoðun á skólakerfinu á reynslusögum annarra en Guðrún vitnar í ritrýndar heimildir Davíð Routley Skoðun
Samlokan á borðinu: Hugleiðingar á föstudeginn langaum sjónvarpsþættina Adolescence Skúli Ólafsson Skoðun