Lagaákvæði sem fangar stórfelld barnaníðsmál Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar 4. nóvember 2020 07:00 Umfjöllun í fréttaskýringaþættinum Kompás um barnaníðsefni og dreifingu þess að á netinu hefur eðlilega vakið óhug fólks. Flestir eiga erfitt með tilhugsunina um brot gegn börnum og þá sérstaklega að það sé veruleiki að börn séu misnotuð til að framleiða kynferðislegt myndefni. Aukin útbreiðsla barnaníðsefnis er hins vegar staðreynd og því miður veruleiki sem undanskilur ekki Ísland. Breyttur veruleiki Samhliða framþróun tækninnar hefur orðið mun auðveldara en áður að verða sér úti um barnaníðsefni á netinu. Og með auknu aðgengi og útbreiðslu barnaníðsefnis eru slík brot nú umfangsmeiri, skipulagðari og eftir atvikum grófari en áður. Framleiðsla og dreifing barnaníðsefnis er í ákveðnum tilvikum skipulögð glæpastarfsemi, með mikilli fjárhagslegri veltu. Sérstök spjallsvæði á netinu hafa einnig auðveldað samskipti og um leið aðgengi að barnaníðsefni. Á slíkum svæðum hafa menn ekki aðeins deilt barnaníðsefni með öðrum heldur jafnframt getað lagt á ráðin um það að brotið verði með tilteknum hætti gegn barni til þess að horfa síðan á þegar brot er framið gegn barninu eða síðar. Slíkt efni getur í kjölfarið náð mikilli útbreiðslu. Brot gegn barn í þeirri stöðu felst þá annars vegar í því að vera þolandi kynferðislegs ofbeldis hins vegar í því að efni sem sýnir brotið er aðgengilegt öðrum brotamönnum á netinu. Sem fyrr eru það börn í viðkvæmri stöðu sem eru mestri hættu að verða fyrir því að brotið sé gegn þeim með þessum hætti og börn í ákveðnum löndum og svæðum þar sem iðnaður sem þessi þrífst. Þegar dómar fyrir brot gegn 210. gr. a almennra hegningarlaga eru rýndir má sjá að þegar um stórfelld brot hefur verið að ræða hafa sakborningar verið með tugi þúsunda mynda í vörslum sínum. Ég hef lagt fram frumvarp þar sem lagt er til að refsing fyrir stórfelld brot gegn ákvæðinu verði að hámarki 6 ára fangelsi í stað 2 ára fangelsis eins og nú er. Í frumvarpinu er nánar skilgreint hvenær brot telst stórfellt. Í því sambandi verði litið til magns sem og grófleika barnaníðsefnisins, eðlis og alvarleika þeirra brota sem framin eru gegn börnum við framleiðslu efnis. Einnig eigi að líta til aldurs barns og annarra sjónarmiða sem þar eru rakin Þar er jafnframt áréttað að mat í hverju máli fyrir sig verði heildstætt. Við gerð frumvarpsins var litið til atriða sem tilgreind eru í danskri og sænskri refsilöggjöf hvað varðar þessi refsisjónarmið. Það er í mínum huga einfaldlega réttlætismál að þegar upp koma stór mál af þessum toga þá verði refsilöggjöfin að geta speglað alvarleika mála. Norðurlöndin með hærri refsimörk Markmiðið með því að hækka refsihámarkið er að refsingar fyrir stórfelld brot gegn þessu ákvæði séu í samræmi við eðli og alvarleika brotanna. Þannig mun lagaákvæði skýrar spegla þá afstöðu löggjafans að menn sem skoða barnaníðsefni, hafa það í vörslum sínum eða dreifa því eiga veigamikinn þátt í því að barnaníðsefni er framleitt. Afstaða löggjafans til þess hve alvarlegum augum tiltekin refsiverð brot eru litin endurspeglast í refsiramma laganna. Ætla má að hækkun refsihámarks verði lögreglu þannig hvatning til að setja enn frekari kraft í frumkvæðisvinnu á þessu sviði. Þegar dómar fyrir brot gegn ákvæðinu eru rýndir má sjá að brotamenn hafa haft í vörslum sínum tugi þúsunda ljósmynda og/eða myndskeiða sem sýna börn á kynferðislegan eða klámfengin hátt.. Hliðstæð ákvæði í hegningarlögum Norðurlandanna hafa sætt endurskoðun á liðnum árum með það að markmiði að löggjöf nái betur fram markmiðum sínum og varnaðaráhrifum, en íslensk löggjöf hefur setið eftir. Refsirammi flestra Norðurlandanna er nú að jafnaði 6 ár fyrir stórfelld brot með vörslu og dreifingu barnaníðsefnis. Eftirspurnin framkallar ofbeldi Mikilvægt er að hafa í huga að barnaníðsefni verður eingöngu til vegna þess að eftirspurn eftir slíku ofbeldi gegn börnum og ungmennum er fyrir hendi. Mikilvægt er sömuleiðis að hafa í huga að við framleiðslu barnaníðsefnis er framið brot gegn því barni eða þeim börnum sem sjá má á ljósmyndunum, í kvikmyndunum, á myndskeiðunum eða öðru efni og að því leyti ekki unnt að líta svo á að neytendur þeirra séu alfarið undanskildir þeim brotum. Með því að hækka refsihámark fyrir stórfelld brot gegn ákvæðinu er markmiðið jafnframt að fæla menn frá slíkum afbrotum og auka þannig vernd barna gegn alvarlegum brotum. Frumvarpið leggur sömuleiðis til að lögfest verði sérstakt ítrekunarákvæði, sem felur þá í sér heimild til að þyngja refsingu hafi maður áður verið dæmdur fyrir brot gegn þessu ákvæði. Það ákvæði þjónar þeim tilgangi að tekið verði fastar á þeim sakborningum sem hafa áður verið dæmdir fyrir svo alvarleg brot. Ég er bjartsýn eftir að hafa séð viðbrögð þingsins, en meðflutningsmenn mínir á málinu koma úr öllum stjórnmálaflokkum. Ég bind þess vegna vonir við að frumvarpið geti orðið að lögum á yfirstandandi þingi og að við sendum skýr skilaboð um að við bregðumst við brotum sem þessum af sömu alvöru og gert er í nágrannalöndum okkar. Höfundur er þingmaður Viðreisnar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir Ofbeldi gegn börnum Alþingi Tengdar fréttir „Eins ógeðslegt og þú getur hugsað þér sinnum milljón“ Á fjórða tug íslenskra karlmanna er til rannsóknar lögreglu fyrir vörslu barnaníðsefnis. Sumir eru fjölskyldumenn. Myndirnar hlaupa á hundruðum þúsunda og sýna margar þeirra grófar nauðganir á börnum allt niður í nokkurra mánaða gömlum. Í Kompás er rætt við rannsakendur málanna, spurt hvers eðlis brotin eru og hvernig það sé að þurfa að skoða þessar hræðilegu myndir. 27. október 2020 08:00 „Ég óska engum að lenda í þessu“ Allt niður í sjö ára íslensk börn senda af sér nektarmyndir á netinu og eru mörg dæmi um að myndirnar endi á klámsíðu. Einnig hefur málum fjölgað hjá lögreglu þar sem börn eru þvinguð af fullorðnum til að senda af sér kynferðislegt myndefni, til dæmis samneyti við yngri systkini. 4. nóvember 2020 09:00 Mest lesið Vanhæfur Sjálfstæðisflokkur Dóra Björt Guðjónsdóttir Skoðun Goðsögnin um UFS-sjóði sem róttækar „woke"- fjárfestingar Már Wolfgang Mixa Skoðun Framtíð Öskjuhlíðar Magnea Gná Jóhannsdóttir Skoðun Rösk og reiðubúin fyrir landsbyggðina Hópur Röskvuliða Skoðun Kynlíf veldur einhverfu: Opið bréf til Háskóla Íslands og fjölmiðla Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Margrét Oddný Leópoldsdóttir Skoðun Icelandic Learning is a Gendered Health Issue Logan Lee Sigurðsson Skoðun Fáum presta aftur inn í skólana Rósa Guðbjartsdóttir Skoðun „Þessu er alltaf lofað fyrir kosningar en alltaf svikið“ Jóhann Páll Jóhannsson Skoðun Mælt fyrir miklum kjarabótum öryrkja og aldraðra Inga Sæland Skoðun Áskorun til Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga og Háskóla Íslands Ríkharður Ólafsson,Styrmir Hallsson Skoðun Skoðun Skoðun Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Fáum presta aftur inn í skólana Rósa Guðbjartsdóttir skrifar Skoðun Rösk og reiðubúin fyrir landsbyggðina Hópur Röskvuliða skrifar Skoðun Icelandic Learning is a Gendered Health Issue Logan Lee Sigurðsson skrifar Skoðun Goðsögnin um UFS-sjóði sem róttækar „woke"- fjárfestingar Már Wolfgang Mixa skrifar Skoðun Framtíð Öskjuhlíðar Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Vanhæfur Sjálfstæðisflokkur Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Mælt fyrir miklum kjarabótum öryrkja og aldraðra Inga Sæland skrifar Skoðun Mannréttindabrot og stríðsglæpir Rússa í Úkraínu Erlingur Erlingsson skrifar Skoðun Áskorun til Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga og Háskóla Íslands Ríkharður Ólafsson,Styrmir Hallsson skrifar Skoðun Ákvarðanir teknar í Reykjavík – afleiðingarnar skella á okkur Hópur Framsóknarmanna í sveitarstjórnum skrifar Skoðun Snjallborgin eða Skuggaborgin Reykjavík: Gervigreindarknúið höfuðborgarsvæði Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Getur Sturlunga snúið aftur? Leifur B. Dagfinnsson skrifar Skoðun Vaka stendur með Menntavísindasviði í verki Gunnar Ásgrímsson skrifar Skoðun Vorbókaleysingar Henry Alexander Henrysson skrifar Skoðun Er þetta í alvöru umdeild skoðun fámenns hóps? Snorri Másson skrifar Skoðun Liðveisla fyrir öll Atli Már Haraldsson skrifar Skoðun Réttur til endurtektarprófa: Jafnræði í námi fyrir alla stúdenta Vera Mist Magnúsdóttir,Guðlaug Eva Albertsdóttir skrifar Skoðun Að standa við stóru orðin Guðmundur Ari Sigurjónsson skrifar Skoðun Aðför að landsbyggðinni – og tilraun til að slá ryki í augu almennings Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Deyr mjólkurkýrin ef eigandi hennar fær eitt viðbótar mjólkurglas? Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Kynlíf veldur einhverfu: Opið bréf til Háskóla Íslands og fjölmiðla Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Margrét Oddný Leópoldsdóttir skrifar Skoðun Ég virði þig og þín mörk, virðir þú mig og mín mörk ? Rakel Linda Kristjánsdóttir skrifar Skoðun „Þessu er alltaf lofað fyrir kosningar en alltaf svikið“ Jóhann Páll Jóhannsson skrifar Skoðun Þjóðaröryggi að vera aðildarríki að Evrópusambandinu Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Fullvalda utan sambandsríkja Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Sagnaarfur Biblíunnar - Salómonsdómur, lög og ólög Sigurvin Lárus Jónsson skrifar Skoðun Sjálfstæðir grunnskólar í hættu Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Borgaralegur vígbúnaður Dr. Bjarni Már Magnússon skrifar Skoðun Áskoranir og tækni í heilbrigðisþjónustu Teitur Guðmundsson skrifar Sjá meira
Umfjöllun í fréttaskýringaþættinum Kompás um barnaníðsefni og dreifingu þess að á netinu hefur eðlilega vakið óhug fólks. Flestir eiga erfitt með tilhugsunina um brot gegn börnum og þá sérstaklega að það sé veruleiki að börn séu misnotuð til að framleiða kynferðislegt myndefni. Aukin útbreiðsla barnaníðsefnis er hins vegar staðreynd og því miður veruleiki sem undanskilur ekki Ísland. Breyttur veruleiki Samhliða framþróun tækninnar hefur orðið mun auðveldara en áður að verða sér úti um barnaníðsefni á netinu. Og með auknu aðgengi og útbreiðslu barnaníðsefnis eru slík brot nú umfangsmeiri, skipulagðari og eftir atvikum grófari en áður. Framleiðsla og dreifing barnaníðsefnis er í ákveðnum tilvikum skipulögð glæpastarfsemi, með mikilli fjárhagslegri veltu. Sérstök spjallsvæði á netinu hafa einnig auðveldað samskipti og um leið aðgengi að barnaníðsefni. Á slíkum svæðum hafa menn ekki aðeins deilt barnaníðsefni með öðrum heldur jafnframt getað lagt á ráðin um það að brotið verði með tilteknum hætti gegn barni til þess að horfa síðan á þegar brot er framið gegn barninu eða síðar. Slíkt efni getur í kjölfarið náð mikilli útbreiðslu. Brot gegn barn í þeirri stöðu felst þá annars vegar í því að vera þolandi kynferðislegs ofbeldis hins vegar í því að efni sem sýnir brotið er aðgengilegt öðrum brotamönnum á netinu. Sem fyrr eru það börn í viðkvæmri stöðu sem eru mestri hættu að verða fyrir því að brotið sé gegn þeim með þessum hætti og börn í ákveðnum löndum og svæðum þar sem iðnaður sem þessi þrífst. Þegar dómar fyrir brot gegn 210. gr. a almennra hegningarlaga eru rýndir má sjá að þegar um stórfelld brot hefur verið að ræða hafa sakborningar verið með tugi þúsunda mynda í vörslum sínum. Ég hef lagt fram frumvarp þar sem lagt er til að refsing fyrir stórfelld brot gegn ákvæðinu verði að hámarki 6 ára fangelsi í stað 2 ára fangelsis eins og nú er. Í frumvarpinu er nánar skilgreint hvenær brot telst stórfellt. Í því sambandi verði litið til magns sem og grófleika barnaníðsefnisins, eðlis og alvarleika þeirra brota sem framin eru gegn börnum við framleiðslu efnis. Einnig eigi að líta til aldurs barns og annarra sjónarmiða sem þar eru rakin Þar er jafnframt áréttað að mat í hverju máli fyrir sig verði heildstætt. Við gerð frumvarpsins var litið til atriða sem tilgreind eru í danskri og sænskri refsilöggjöf hvað varðar þessi refsisjónarmið. Það er í mínum huga einfaldlega réttlætismál að þegar upp koma stór mál af þessum toga þá verði refsilöggjöfin að geta speglað alvarleika mála. Norðurlöndin með hærri refsimörk Markmiðið með því að hækka refsihámarkið er að refsingar fyrir stórfelld brot gegn þessu ákvæði séu í samræmi við eðli og alvarleika brotanna. Þannig mun lagaákvæði skýrar spegla þá afstöðu löggjafans að menn sem skoða barnaníðsefni, hafa það í vörslum sínum eða dreifa því eiga veigamikinn þátt í því að barnaníðsefni er framleitt. Afstaða löggjafans til þess hve alvarlegum augum tiltekin refsiverð brot eru litin endurspeglast í refsiramma laganna. Ætla má að hækkun refsihámarks verði lögreglu þannig hvatning til að setja enn frekari kraft í frumkvæðisvinnu á þessu sviði. Þegar dómar fyrir brot gegn ákvæðinu eru rýndir má sjá að brotamenn hafa haft í vörslum sínum tugi þúsunda ljósmynda og/eða myndskeiða sem sýna börn á kynferðislegan eða klámfengin hátt.. Hliðstæð ákvæði í hegningarlögum Norðurlandanna hafa sætt endurskoðun á liðnum árum með það að markmiði að löggjöf nái betur fram markmiðum sínum og varnaðaráhrifum, en íslensk löggjöf hefur setið eftir. Refsirammi flestra Norðurlandanna er nú að jafnaði 6 ár fyrir stórfelld brot með vörslu og dreifingu barnaníðsefnis. Eftirspurnin framkallar ofbeldi Mikilvægt er að hafa í huga að barnaníðsefni verður eingöngu til vegna þess að eftirspurn eftir slíku ofbeldi gegn börnum og ungmennum er fyrir hendi. Mikilvægt er sömuleiðis að hafa í huga að við framleiðslu barnaníðsefnis er framið brot gegn því barni eða þeim börnum sem sjá má á ljósmyndunum, í kvikmyndunum, á myndskeiðunum eða öðru efni og að því leyti ekki unnt að líta svo á að neytendur þeirra séu alfarið undanskildir þeim brotum. Með því að hækka refsihámark fyrir stórfelld brot gegn ákvæðinu er markmiðið jafnframt að fæla menn frá slíkum afbrotum og auka þannig vernd barna gegn alvarlegum brotum. Frumvarpið leggur sömuleiðis til að lögfest verði sérstakt ítrekunarákvæði, sem felur þá í sér heimild til að þyngja refsingu hafi maður áður verið dæmdur fyrir brot gegn þessu ákvæði. Það ákvæði þjónar þeim tilgangi að tekið verði fastar á þeim sakborningum sem hafa áður verið dæmdir fyrir svo alvarleg brot. Ég er bjartsýn eftir að hafa séð viðbrögð þingsins, en meðflutningsmenn mínir á málinu koma úr öllum stjórnmálaflokkum. Ég bind þess vegna vonir við að frumvarpið geti orðið að lögum á yfirstandandi þingi og að við sendum skýr skilaboð um að við bregðumst við brotum sem þessum af sömu alvöru og gert er í nágrannalöndum okkar. Höfundur er þingmaður Viðreisnar.
„Eins ógeðslegt og þú getur hugsað þér sinnum milljón“ Á fjórða tug íslenskra karlmanna er til rannsóknar lögreglu fyrir vörslu barnaníðsefnis. Sumir eru fjölskyldumenn. Myndirnar hlaupa á hundruðum þúsunda og sýna margar þeirra grófar nauðganir á börnum allt niður í nokkurra mánaða gömlum. Í Kompás er rætt við rannsakendur málanna, spurt hvers eðlis brotin eru og hvernig það sé að þurfa að skoða þessar hræðilegu myndir. 27. október 2020 08:00
„Ég óska engum að lenda í þessu“ Allt niður í sjö ára íslensk börn senda af sér nektarmyndir á netinu og eru mörg dæmi um að myndirnar endi á klámsíðu. Einnig hefur málum fjölgað hjá lögreglu þar sem börn eru þvinguð af fullorðnum til að senda af sér kynferðislegt myndefni, til dæmis samneyti við yngri systkini. 4. nóvember 2020 09:00
Kynlíf veldur einhverfu: Opið bréf til Háskóla Íslands og fjölmiðla Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Margrét Oddný Leópoldsdóttir Skoðun
Áskorun til Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga og Háskóla Íslands Ríkharður Ólafsson,Styrmir Hallsson Skoðun
Skoðun Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Áskorun til Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga og Háskóla Íslands Ríkharður Ólafsson,Styrmir Hallsson skrifar
Skoðun Ákvarðanir teknar í Reykjavík – afleiðingarnar skella á okkur Hópur Framsóknarmanna í sveitarstjórnum skrifar
Skoðun Snjallborgin eða Skuggaborgin Reykjavík: Gervigreindarknúið höfuðborgarsvæði Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar
Skoðun Réttur til endurtektarprófa: Jafnræði í námi fyrir alla stúdenta Vera Mist Magnúsdóttir,Guðlaug Eva Albertsdóttir skrifar
Skoðun Aðför að landsbyggðinni – og tilraun til að slá ryki í augu almennings Ingibjörg Isaksen skrifar
Skoðun Deyr mjólkurkýrin ef eigandi hennar fær eitt viðbótar mjólkurglas? Þórður Snær Júlíusson skrifar
Skoðun Kynlíf veldur einhverfu: Opið bréf til Háskóla Íslands og fjölmiðla Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Margrét Oddný Leópoldsdóttir skrifar
Kynlíf veldur einhverfu: Opið bréf til Háskóla Íslands og fjölmiðla Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Margrét Oddný Leópoldsdóttir Skoðun
Áskorun til Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga og Háskóla Íslands Ríkharður Ólafsson,Styrmir Hallsson Skoðun