Í Atvinnulífinu á Vísi í vetur hefur verið fylgst með þróun fjarvinnu og breytingum á vinnustöðum í kjölfar Covid. Í gær var fjallað um það hvaða breytingar vinnustaðir eru að sjá fyrir sér að verði varanlegar.
Í dag er fjallað um hvernig fólk í fjarvinnu mun mögulega breyta sínum vinnudegi heima fyrir, meðal annars til að koma í veg fyrir einangrun og efla sköpun.
Kaffihúsin þegar þekktur „vinnustaður“
Eins og staðan er í dag, þurfa heimsóknir á kaffihús fyrst og fremst að taka mið af þeim sóttvarnarreglum sem eru í gildi hverju sinni. En margir velta fyrir sér, hvort það að kjósa störf sem bjóða upp á fjarvinnu, þýði að unnið sé heiman frá?
Í nýlegri umfjöllun BBC Worklife er fjallað um hvernig það að setjast niður til vinnu á kaffihúsum, eflir skapandi hugsun, getur auðveldað fólki að leysa úr verkefnum, hugsa út fyrir boxið eða fá nýjar hugmyndir. Því telja margir að þegar heimsfaraldri lýkur, verði kaffihús vinsæll valkostur margra sem kjósa að vinna í fjarvinnu.
Þá má benda á að margir heimsþekktir einstaklingar hafa sagt að þeir hafi unnið að sínum bestu verkum á kaffihúsum. Sem dæmi má nefna Pablo Picasso, JK Rowling, Simone de Beauvoir, Jean-Paul Sartre eða Bob Dylan.
Sagan af Harry Potter var til dæmis skrifuð að stórum hluta á kaffihúsum. Höfundurinn, JK Rowling, segir skýringuna þá að á kaffihúsi fái hún kaffi, upplifir sig ekki einangraða og fær næði til skrifta þótt þar sé fleira fólk. Rowling segir kaffihús líka góðan stað að vera á ef hún þarf að taka sér hlé frá vinnu og endurhlaða batteríin til að fá nýjar hugmyndir. Þá einfaldlega standi hún upp og færi sig á milli staða. Oft á annað kaffihús.
Rannsóknir
Í umfjöllun BBC Worklife er sagt frá nokkrum rannsóknum, meðal annars rannsókn sem birt var í Journal of Consumer Research árið 2012. Niðurstöður hennar sýna að smávægileg truflun, eins og bakgrunnshljóð, hefði þau áhrif á heilann að hann reynir meir en ella að einbeita sér og hugsa í lausnum. Sem aftur leiðir til þess að við getum verið betri og meira skapandi í því sem við erum að vinna í.
Rannsókn frá árinu 2019 sýnir svipaðar niðurstöður. Þar kom fram að hljóðörvun, sambærileg og við verðum fyrir vegna bakgrunnshljóða á kaffihúsum, gagnast skynfærum okkar. Fyrir vikið eigum við auðveldara með að taka betri ákvarðanir.
En það er ekki bara hljóðörvun sem hjálpar, heldur einnig sjónræn örvun.
Í rannsókn frá árinu 2016 var fólk beðið um að leysa verkefni í tölvu. Niðurstöður sýndu að þegar fólk sat við hliðina á öðru fólki, sem var að gera það sama, gekk betur að leysa verkefnin í samanburði við það þegar fólk sat eitt og sér.
Þá hafa rannsóknir sýnt að með því að sjá fólk í kringum sig, upplifir fólk ákveðna félagslega tengingu þótt það sitji eitt og sér við vinnu. Í raun má líkja því umhverfi við vinnustaði, þar sem hver og einn er að leysa úr sínum málum, þótt vinnufélagar séu í augsýn.
Loks hafa rannsóknir sýnt að það getur örvað okkur í vinnu, að sjá annað fólk vinna. Að sjá annað fólk vinna gefur okkur oft kraftinn til að bretta upp ermar og ráðast í verkefni.
En hvers vegna kaffihús?
Það sem talið er skýra það út hvers vegna kaffihús eru góður staður fyrir skapandi vinnu eða úrlausn verkefna, er andrúmsloftið.
Truflun er smávægileg í sjón og hljóði, en þó getur fólk setið í næði og unnið. Á kaffihúsum heyrum við í fólki, sjáum fólk, við finnum kaffi- og veitingailm, við heyrum í tónlist og erum í nýju umhverfi.
Viðmælendur BBC segja þó fleiri atriði teljast til.
Þar megi helst nefna að fjarvinna heima getur orðið þreytandi. Því þar þekkjum við öll húsgögn, alla lykt, öll hljóð eða annað í umhverfinu okkar. Skynfærin fá því ekki sömu örvun og þegar við skiptum um umhverfi eða verðum fyrir smávægilegri truflun, hljóðrænt eða sjónrænt.
En hvað með þá sem þola ekki hávaða?
Sumir velta því fyrir sér hvort kaffihús henti þá ekki fólki sem er mjög næmt fyrir hávaða eða er vant því að vinna með heyrnartól á vinnustöðum, til að útiloka bakgrunnshljóð. Að mati viðmælenda BBC, breytir þetta engu því það að vinna á kaffihúsi með heyrnartól, gerir jafn mikið gagn: Umhhverfið og andrúmsloftið örvar skynfærin og þar með heilann.
Þá er á það minnst að það að setjast niður til vinnu á kaffihúsum, mælist ekki eingöngu vel fyrir hjá þeim sem sitja einir og sér og eru að vinna. Kaffihúsin hafi löngum þótt góður staður fyrir hópa að setjast niður þegar ræða á einstök verkefni eða taka rennsli í hugmyndarflugi.
Ísland í kjölfar bólusetningar
Á Íslandi er staðan eins og annars staðar: Allir taka mið af þeim sóttvarnarreglum sem í gildi eru hverju sinni.
En fjarvinna er komin til að vera og það hafa fjölmargir viðmælendur Atvinnulífsins á Vísi staðfest síðustu mánuði.
Þá sýna mælingar sem Gallup gerði fyrir Atvinnulífið á Vísi, að flestir sem unnið hafa fjarvinnu í kjölfar Covid, óska eftir því að í framtíðinni verði fyrirkomulagið í bland: að hluta unnið í fjarvinnu, en að hluta til á vinnustað.
Hér að neðan má sjá umfjöllun Atvinnulífsins í gær, þar sem rætt var við mannauðstjóra nokkurra ólíkra vinnustaða. Í þeirri umfjöllun má einnig sjá samantekt ýmissa viðtala síðustu mánuði, sem öll styðja við það að fjarvinna er komin til að vera.
En ef svo er, hlýtur næsta spurning að vera:
Með hvaða hætti mun fólk þróa sig áfram í fjarvinnu, þannig að afköst, geta og líðan í vinnu, verði sem mest og best?
