Coda Terminal, dótturfélag Carbfix, hyggst reisa kolefnisförgunarmiðstöð í Straumsvík sem á að hefja rekstur árið 2026. Henni er ætlað að taka við koltvísýringi á vökvaformi frá Norður-Evrópu, leysa hann upp í vatni og dæla hundruð metra ofan í jörðina þar sem hann steinrennur á fáum árum. Þegar stöðin verður fullbyggð eigi hún að geta tekið við og fargað allt að þremur milljónum tonna af koltvísýringi á ári.
Fjöldi umsagna hefur borist vegna umhverfismatsáætlunar verkefnisins og snúast þær margar um gríðarlega vatnsnotkun miðstöðvarinnar. Náttúrufræðistofnun Íslands bendir þannig á hún þurfi 75 milljarða lítra af vatni árlega til þess að dæla niður þremur milljónum tonna af koltvísýringi, að því er segir í frétt Heimildarinnar.
Flæði í ferskvatnsstraumnum sem ætlunin er að sækja vatnið í er metið á um 5.000 lítra á sekúndu. Förgunarmiðstöðin þurfi um 2.500 lítra á sekúndu. Orkustofnun bendir á að það sé meira en tvöföld grunnvatnsupptaka alls höfuðborgarsvæðisins sem sé um 1.200 lítrar á sekúndu. Kaldavatnsnotkun í Reykjavík sé um 700 lítrar á sekúndu.
Ekki í samkeppni við vatnsnotkun almennings
Þrátt fyrir að Coda Terminal kalli á mikla vatnsnotkun verður allt vatnið tekið úr öflugum ferskvatnsstraumi sem rennur til sjávar við Straumsvík og því verður öllu skilað aftur ofan í jörðina á sama svæði en á meira dýpri, að því er segir í skriflegu svari Carbfix við fyrirspurn Vísis.
Vatnið verði hvorki tekið úr vatnsbólum né úr grunnvatnsstraumi sem sé á leið í vatnsból. Ekki standi til að miðstöðin verði í samkeppni við vatnsnotkun almennings.
Ólafur Teitur Guðnason, upplýsingafulltrúi Carbfix, segir að rannsóknir vegna umhverfismats beinist meðal annars að hversu því að hversu miklu leyti vatnið sem dælt sé dýrpra niður í jörðina skili sér aftur í ferskvatnsstrauminn sem það verður tekið úr.
Engu að síður viðurkennir fyrirtækið að óumdeilt sé að verkefnið kalli á ítarlegt mat á umhverfisáhrifum enda geti vatnstakan mögulega haft margvísleg áhrif.
Náttúrufræðistofnun benti meðal annars á möguleg áhrif á grunnvatnsstreymið, ferskvatnstjarnir og útstreymi ferskvatns í Straumsvik. Sjávarfallatjarnir við Straumsvík væru þannig einstæði náttúrufyrirbrigði. Orkustofnun vísaði til þess að aðstæður á Reykjanesi væri sérstakar og nefndi að þunn ferskvatnslinsa fljóti þar ofan á jarðsjó. Oftaka á vatni gæti leitt til þess að saltvatn risi upp og skaðaði varanlega vatnsgæði á svæðinu.
„Vinna við umhverfismatið er hafin og felur meðal annars í sér greiningu á áhrifum framkvæmdanna á vatnafar og aðra umhverfisþætti. Til viðbótar við mat á umhverfisáhrifum er vatnstakan háð nýtingarleyfi frá Orkustofnun og niðurdæling á CO2 er háð starfsleyfi frá Umhverfisstofnun,“ segir í svari Carbfix.
Hefja tilraunir með sjó í stað ferskvatns
Niðurdæling koltvísýring byggist á tækni sem Carbfix þróaði við Hellisheiðarvirkjun. Fyrirtækið segir að það ætli að hefja tilraunir með að nýta sjó í stað ferskvatns til niðurdælingarinnar í Helguvík á þessu ári. Sterkar vísbendingar séu um að það sé hægt.
„Með því gætu skapast tækifæri til að draga verulega úr ferskvatnsnotkun Carbfix-tækninnar,“ segir í svari fyrirtækisins.
