Heimilið hættulegasti staðurinn Hópur kvenna í framkvæmdastjórn kvennaverkfalls skrifar 18. október 2023 13:00 Að minnsta kosti 40% kvenna hafa á lífsleiðinni orðið fyrir líkamlegu eða kynferðislegu ofbeldi heima eða í vinnunni og er hættan mest þegar konur eru ungar. Konur með fötlun, af erlendum uppruna og trans konur eru enn líklegri til að verða fyrir ofbeldi en aðrir hópar. Um helmingur allra ofbeldisbrota sem koma til lögreglu árlega tengjast heimilisofbeldi sem endurspeglar að einn hættulegasti staðurinn fyrir konur er heimilið þeirra. Þá fjölgar tilkynningum um nauðganir og stafrænt ofbeldi ár frá ári og hafa Alþjóðaheilbrigðisstofnunin og Sameinuðu þjóðirnar lýst því yfir að ofbeldi gegn konum sé faraldur. Þvert á það sem mörg telja þá er ofbeldi gegn konum ekki minna hér á landi en í öðrum löndum sem við berum okkur helst saman við. Helstu viðbrögð við ofbeldisfaraldrinum hér á landi sem annars staðar, felast jafnan í auknum úrræðum fyrir þolendur, svo sem athvörfum ásamt sérfræðiráðgjöf og stuðningi. Stór hluti vandans er hins vegar að konum reynist sérstaklega erfitt að slíta sig frá ofbeldi í nánu sambandi eða koma undir sig fótunum ef þær eru ekki fjárhagslega sjálfstæðar. Oft fara þær ekki fyrr en lífi þeirra er ógnað. Fjárhagslegir fjötrar Fjárhagslegt ofbeldi er sú tegund ofbeldis sem lengst heldur konum föstum í ofbeldissamböndum, en ein birtingarmynd þess er að ofbeldismaðurinn stjórnar makanum eða fyrrverandi maka í gegnum fjármál. Slíkt ofbeldi heldur oft áfram lengi eftir að sambandi er slitið. Hér á landi búa stórir hópar kvenna ekki við fjárhagslegt sjálfstæði eða öryggi þrátt fyrir að vinna fullt starf. Sá hópur sem er líklegastur til að búa við fátækt eru einstæðar mæður, konur af erlendum uppruna og öryrkjar. Því miður hefur staða kynsegin fólks á vinnumarkaði lítið verið rannsökuð en erlendar rannsóknir sýna að úrelt viðhorf um æskilega hegðun karla og kvenna hamlar hamli kynsegin fólki í störfum sínum, sem getur komið niður á launum þeirra. Þá er aukin hætta á að kvár verði fyrir ofbeldi á grundvelli kynvitundar sinnar. Ef konur og kvár eru ekki fjárhagslega sjálfstæð – ef laun þeirra geta ekki staðið undir framfærslu fyrir þau og börn þeirra ásamt þaki yfir höfuðið – þá er frelsi þeirra ekkert í raun. Rót vandans Í baráttu við hvers kyns faraldur er jafnan reynt að leita að rót vandans til að útrýma honum. Rót vandans í ofbeldismálum eru gerendur. Til að tryggja raunverulegt öryggi og frelsi þolenda þarf að setja kastljósið á gerendurna, uppsprettu faraldursins, og vinna að því af festu að uppræta ofbeldismenningu. Með því að tryggja fjárhagslegt sjálfstæði og öryggi heima og að heiman, er unnið gegn því valdi sem ofbeldismenn hafa tekið sér. Það skiptir öllu í þessari baráttu að konur og kvár getir séð fyrir sér og náð endum saman upp á eigin spýtur. Þetta vitum við öll og höfum lengi vitað. Það þarf viðhorfsbreytingu og breytta forgangsröðun til að stöðva þennan faraldur sem kynbundið ofbeldi er. Ef við búum ekki við öryggi getum við ekki nýtt alla okkar möguleika, notið okkar í vinnu eða öðlast fjárhagslegt sjálfstæði. Auk þess skapar kynbundið launamisrétti meiri hættu á að við getum illa varist ofbeldisfullri framkomu. Krafan um upprætingu kynbundins ofbeldis er þannig samofin við kröfuna um launajafnrétti og leiðréttingu á vanmati í launasetningu „kvennastarfa“. Saman erum við óstöðvandi Þann 24. október hefur verið boðað til Kvennaverkfalls til að mótmæla margvíslegri mismunun og misrétti sem konur og kvár búa við frá vöggu til grafar. Það gerum við með því að standa saman og leggja niður launaða sem ólaunaða vinnu til að sýna fram á mikilvægi framlags okkar til samfélagsins. Við vitum sem er, að þegar við stöðvum okkar vinnu þá stöðvast Ísland. Við komum úr ólíkri átt og staða okkar er ólík en við eigum það sameiginlegt að vera konur og kynsegin fólk sem býr enn við aldagamalt og sögulegt misrétti. Við fléttum saman baráttur okkar og leggjum niður störf til að sýna að sameiginlegur kraftur okkar er óstöðvandi. Þannig ætlum við að breyta samfélaginu og knýja fram jafnrétti, frið og öryggi fyrir öll strax. Sjáumst á Arnarhóli og baráttufundum víðsvegar um landið þann 24. október næstkomandi! Framkvæmdastjórn Kvennaverkfalls 2023:Bergrún Andradóttir // Samtökin ‘78Drífa Snædal // StígamótEllen Calmon // Kvenréttindafélag ÍslandsElva Hrönn Hjartardóttir // UN Women ÍslandFinnborg Salome Steinþórsdóttir // Femínísk fjármálElísa Jóhannsdóttir // BHMGuðrún Margrét Guðmundsdóttir // ASÍKristín Ástgeirsdóttir // ICEFEMINLinda Dröfn Gunnarsdóttir // Samtök um KvennaathvarfRagnheiður Davíðsdóttir, kynjafræðingurRakel Adolphsdóttir // Kvennasögusafn ÍslandsSara Stef. Hildardóttir // RótinSonja Ýr Þorbergsdóttir // BSRBSteinunn Rögnvaldsdóttir // Femínísk fjármálTatjana Latinovic // Kvenréttindafélag ÍslandsÞuríður Harpa Sigurðardóttir // ÖBÍ réttindasamtök Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Jafnréttismál Kynferðisofbeldi Kvennaverkfall Mest lesið Áfastur plasttappi lýðræðisins Þórður Snær Júlíusson Skoðun Háskóli Íslands fyrir öll - Rektorsframboð Silju Báru Ólöf Bjarki Antons og Atli María Kjeld Skoðun Um Varasjóð VR Flosi Eiríksson Skoðun Góðir vegir – Aukin lífsgæði og blómlegt atvinnulíf Edda Rut Björnsdóttir Skoðun Harka af sér og halda áfram Hulda Jónsdóttir Tölgyes Skoðun Úr hörðustu átt Rósa Guðbjartsdóttir!!! Alma Björk Ástþórsdóttir Skoðun Allskonar núansar Lilja Kristín Jónsdóttir Skoðun Vegna umfjöllunar Kveiks um kynferðislega áreitni á vinnustöðum Andri Valur Ívarsson,Anna Rós Sigmundsdóttir,Dagný Aradóttir Pind,Hrannar Már Gunnarsson,Jenný Þórunn Stefánsdóttir Skoðun Hugleiðingar um virðismat kennara Bergur Hauksson Skoðun Hæstaréttardómari kallar Gróu á Leiti til vitnis Heimir Már Pétursson Skoðun Skoðun Skoðun Þorgerður áttar sig á gildi fullveldisins Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Góðir vegir – Aukin lífsgæði og blómlegt atvinnulíf Edda Rut Björnsdóttir skrifar Skoðun Háskóli Íslands fyrir öll - Rektorsframboð Silju Báru Ólöf Bjarki Antons og Atli María Kjeld skrifar Skoðun Áfastur plasttappi lýðræðisins Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Um Varasjóð VR Flosi Eiríksson skrifar Skoðun Töfrakista tækifæranna Hrefna Óskarsdóttir skrifar Skoðun Dómskerfið reynir að þegja alla gagnrýni á sig í hel Jörgen Ingimar Hansson skrifar Skoðun Frelsið er yndislegt þegar það hentar Jens Garðar Helgason skrifar Skoðun Borgaralegt og hernaðarlegt Bjarni Már Magnússon skrifar Skoðun Áskorun til Reykjavíkurborgar um matvæli í leik- og grunnskólum Anna Laufey Stefánsdóttir skrifar Skoðun Gervigreind er síðasta von íslensks heilbrigðiskerfis – munum við grípa tækifærið? Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Við erum ennþá hvalveiðiþjóð, hvenær ætlar ríkisstjórnin að grípa í taumana? Micah Garen skrifar Skoðun Vegna umfjöllunar Kveiks um kynferðislega áreitni á vinnustöðum Andri Valur Ívarsson,Anna Rós Sigmundsdóttir,Dagný Aradóttir Pind,Hrannar Már Gunnarsson,Jenný Þórunn Stefánsdóttir skrifar Skoðun Grafið undan grunngildum Sólveig Anna Jónsdóttir skrifar Skoðun Samúð Jón Steinar Gunnlaugsson skrifar Skoðun Allskonar núansar Lilja Kristín Jónsdóttir skrifar Skoðun Íslensk framleiðsla á undanhaldi - hver græðir? Guðmundur Þórir Sigurðsson skrifar Skoðun Magnús Karl Magnússon – öflugur málsvari Háskóla Íslands Arna Hauksdóttir,Þórarinn Guðjónsson skrifar Skoðun Tungumálakort – leitin að tungumálaforðanum 2025 Renata Emilsson Peskova,Þorbjörg Halldórsdóttir,Kristín R. Vilhjálmsdóttir skrifar Skoðun Byggjum meira á Kjalarnesi Gunnar Alexander Ólafsson skrifar Skoðun Hæstaréttardómari kallar Gróu á Leiti til vitnis Heimir Már Pétursson skrifar Skoðun Álitsgerð um hvalveiðar, sögu og stöðu þeirra, misferli, lögbrot og veiðileyfi, sem ekki stenzt Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Hugleiðingar um listamannalaun V Þórhallur Guðmundsson skrifar Skoðun Úr hörðustu átt Rósa Guðbjartsdóttir!!! Alma Björk Ástþórsdóttir skrifar Skoðun Olíunotkun er þjóðaröryggismál Sigurður Ingi Friðleifsson skrifar Skoðun Mokum ofan í skotgrafirnar Teitur Atlason skrifar Skoðun Kennarastarfið óheillandi... því miður Guðrún Kjartansdóttir skrifar Skoðun Jafnrétti sem leiðarljós í starfi Háskóla Íslands Silja Bára R. Ómarsdóttir skrifar Skoðun Skattspor ferðaþjónustunnar 184 milljarðar árið 2023 Pétur Óskarsson skrifar Skoðun Kynskiptur vinnumarkaður Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Sjá meira
Að minnsta kosti 40% kvenna hafa á lífsleiðinni orðið fyrir líkamlegu eða kynferðislegu ofbeldi heima eða í vinnunni og er hættan mest þegar konur eru ungar. Konur með fötlun, af erlendum uppruna og trans konur eru enn líklegri til að verða fyrir ofbeldi en aðrir hópar. Um helmingur allra ofbeldisbrota sem koma til lögreglu árlega tengjast heimilisofbeldi sem endurspeglar að einn hættulegasti staðurinn fyrir konur er heimilið þeirra. Þá fjölgar tilkynningum um nauðganir og stafrænt ofbeldi ár frá ári og hafa Alþjóðaheilbrigðisstofnunin og Sameinuðu þjóðirnar lýst því yfir að ofbeldi gegn konum sé faraldur. Þvert á það sem mörg telja þá er ofbeldi gegn konum ekki minna hér á landi en í öðrum löndum sem við berum okkur helst saman við. Helstu viðbrögð við ofbeldisfaraldrinum hér á landi sem annars staðar, felast jafnan í auknum úrræðum fyrir þolendur, svo sem athvörfum ásamt sérfræðiráðgjöf og stuðningi. Stór hluti vandans er hins vegar að konum reynist sérstaklega erfitt að slíta sig frá ofbeldi í nánu sambandi eða koma undir sig fótunum ef þær eru ekki fjárhagslega sjálfstæðar. Oft fara þær ekki fyrr en lífi þeirra er ógnað. Fjárhagslegir fjötrar Fjárhagslegt ofbeldi er sú tegund ofbeldis sem lengst heldur konum föstum í ofbeldissamböndum, en ein birtingarmynd þess er að ofbeldismaðurinn stjórnar makanum eða fyrrverandi maka í gegnum fjármál. Slíkt ofbeldi heldur oft áfram lengi eftir að sambandi er slitið. Hér á landi búa stórir hópar kvenna ekki við fjárhagslegt sjálfstæði eða öryggi þrátt fyrir að vinna fullt starf. Sá hópur sem er líklegastur til að búa við fátækt eru einstæðar mæður, konur af erlendum uppruna og öryrkjar. Því miður hefur staða kynsegin fólks á vinnumarkaði lítið verið rannsökuð en erlendar rannsóknir sýna að úrelt viðhorf um æskilega hegðun karla og kvenna hamlar hamli kynsegin fólki í störfum sínum, sem getur komið niður á launum þeirra. Þá er aukin hætta á að kvár verði fyrir ofbeldi á grundvelli kynvitundar sinnar. Ef konur og kvár eru ekki fjárhagslega sjálfstæð – ef laun þeirra geta ekki staðið undir framfærslu fyrir þau og börn þeirra ásamt þaki yfir höfuðið – þá er frelsi þeirra ekkert í raun. Rót vandans Í baráttu við hvers kyns faraldur er jafnan reynt að leita að rót vandans til að útrýma honum. Rót vandans í ofbeldismálum eru gerendur. Til að tryggja raunverulegt öryggi og frelsi þolenda þarf að setja kastljósið á gerendurna, uppsprettu faraldursins, og vinna að því af festu að uppræta ofbeldismenningu. Með því að tryggja fjárhagslegt sjálfstæði og öryggi heima og að heiman, er unnið gegn því valdi sem ofbeldismenn hafa tekið sér. Það skiptir öllu í þessari baráttu að konur og kvár getir séð fyrir sér og náð endum saman upp á eigin spýtur. Þetta vitum við öll og höfum lengi vitað. Það þarf viðhorfsbreytingu og breytta forgangsröðun til að stöðva þennan faraldur sem kynbundið ofbeldi er. Ef við búum ekki við öryggi getum við ekki nýtt alla okkar möguleika, notið okkar í vinnu eða öðlast fjárhagslegt sjálfstæði. Auk þess skapar kynbundið launamisrétti meiri hættu á að við getum illa varist ofbeldisfullri framkomu. Krafan um upprætingu kynbundins ofbeldis er þannig samofin við kröfuna um launajafnrétti og leiðréttingu á vanmati í launasetningu „kvennastarfa“. Saman erum við óstöðvandi Þann 24. október hefur verið boðað til Kvennaverkfalls til að mótmæla margvíslegri mismunun og misrétti sem konur og kvár búa við frá vöggu til grafar. Það gerum við með því að standa saman og leggja niður launaða sem ólaunaða vinnu til að sýna fram á mikilvægi framlags okkar til samfélagsins. Við vitum sem er, að þegar við stöðvum okkar vinnu þá stöðvast Ísland. Við komum úr ólíkri átt og staða okkar er ólík en við eigum það sameiginlegt að vera konur og kynsegin fólk sem býr enn við aldagamalt og sögulegt misrétti. Við fléttum saman baráttur okkar og leggjum niður störf til að sýna að sameiginlegur kraftur okkar er óstöðvandi. Þannig ætlum við að breyta samfélaginu og knýja fram jafnrétti, frið og öryggi fyrir öll strax. Sjáumst á Arnarhóli og baráttufundum víðsvegar um landið þann 24. október næstkomandi! Framkvæmdastjórn Kvennaverkfalls 2023:Bergrún Andradóttir // Samtökin ‘78Drífa Snædal // StígamótEllen Calmon // Kvenréttindafélag ÍslandsElva Hrönn Hjartardóttir // UN Women ÍslandFinnborg Salome Steinþórsdóttir // Femínísk fjármálElísa Jóhannsdóttir // BHMGuðrún Margrét Guðmundsdóttir // ASÍKristín Ástgeirsdóttir // ICEFEMINLinda Dröfn Gunnarsdóttir // Samtök um KvennaathvarfRagnheiður Davíðsdóttir, kynjafræðingurRakel Adolphsdóttir // Kvennasögusafn ÍslandsSara Stef. Hildardóttir // RótinSonja Ýr Þorbergsdóttir // BSRBSteinunn Rögnvaldsdóttir // Femínísk fjármálTatjana Latinovic // Kvenréttindafélag ÍslandsÞuríður Harpa Sigurðardóttir // ÖBÍ réttindasamtök
Háskóli Íslands fyrir öll - Rektorsframboð Silju Báru Ólöf Bjarki Antons og Atli María Kjeld Skoðun
Vegna umfjöllunar Kveiks um kynferðislega áreitni á vinnustöðum Andri Valur Ívarsson,Anna Rós Sigmundsdóttir,Dagný Aradóttir Pind,Hrannar Már Gunnarsson,Jenný Þórunn Stefánsdóttir Skoðun
Skoðun Háskóli Íslands fyrir öll - Rektorsframboð Silju Báru Ólöf Bjarki Antons og Atli María Kjeld skrifar
Skoðun Áskorun til Reykjavíkurborgar um matvæli í leik- og grunnskólum Anna Laufey Stefánsdóttir skrifar
Skoðun Gervigreind er síðasta von íslensks heilbrigðiskerfis – munum við grípa tækifærið? Sigvaldi Einarsson skrifar
Skoðun Við erum ennþá hvalveiðiþjóð, hvenær ætlar ríkisstjórnin að grípa í taumana? Micah Garen skrifar
Skoðun Vegna umfjöllunar Kveiks um kynferðislega áreitni á vinnustöðum Andri Valur Ívarsson,Anna Rós Sigmundsdóttir,Dagný Aradóttir Pind,Hrannar Már Gunnarsson,Jenný Þórunn Stefánsdóttir skrifar
Skoðun Magnús Karl Magnússon – öflugur málsvari Háskóla Íslands Arna Hauksdóttir,Þórarinn Guðjónsson skrifar
Skoðun Tungumálakort – leitin að tungumálaforðanum 2025 Renata Emilsson Peskova,Þorbjörg Halldórsdóttir,Kristín R. Vilhjálmsdóttir skrifar
Skoðun Álitsgerð um hvalveiðar, sögu og stöðu þeirra, misferli, lögbrot og veiðileyfi, sem ekki stenzt Ole Anton Bieltvedt skrifar
Háskóli Íslands fyrir öll - Rektorsframboð Silju Báru Ólöf Bjarki Antons og Atli María Kjeld Skoðun
Vegna umfjöllunar Kveiks um kynferðislega áreitni á vinnustöðum Andri Valur Ívarsson,Anna Rós Sigmundsdóttir,Dagný Aradóttir Pind,Hrannar Már Gunnarsson,Jenný Þórunn Stefánsdóttir Skoðun