Hækka vöktunarstig en segja kvikuhreyfingar ekki nærri yfirborði Lovísa Arnardóttir skrifar 9. janúar 2025 12:11 Eldstöðvakerfi Ljósufjalla Veðurstofan Veðurstofan hefur hækkað vöktunarstig á Ljósufjöllum. GPS og gervitunglagögn sýna enga mælanlega aflögun og eru engar sérstakar vísbendingar um að kvikuhreyfingar séu nærri yfirborði. Skjálfar hafa mælst á svæðinu en þeir eru á „óvenjulegri dýpt“ samkvæmt tilkynningu Veðurstofunnar um málið. „Til viðbótar við óvenjulega dýpt jarðskjálftanna og b-gildi þeirra gefa tímalengd virkninnar, nýlegar óróahviður og samanburður við sögulega virkni í öðrum eldstöðvarkerfum til kynna að líklegasta skýringin á þessari skjálftavirkni sé kvikuinnskot á dýpi frekar en jarðskorpuhreyfingar. Núverandi vöktunargögn sýna þó engar vísbendingar um að kvika sé á leið upp til yfirborðs,“ segir í tilkynningunni Veðurstofunnar um málið. Þá segir að á meðan skjálftavirknin haldi áfram á svipuðu dýpi megi búast við fleiri skjálftum af stærð um 3 en ólíklegt sé að skjálftar stærri en 4 geti myndast á þessu dýpi. Fjallað er um málið nokkuð ítarlega í nýrri tilkynningu á vef Veðurstofunnar. Þar segir að jarðskjálftamælir hafi verið settur upp í Hítardal í september og í byrjun nóvember hafi GPS-stöð verið bætt við á sama stað. Í tilkynningunni segir að nýi jarðskjálftamælirinn hafi aukið getu vöktunarkerfisins til þess að nema smáskjálfta samkvæmt tilkynningu frá Veðurstofunni. Þar segir að áður en mælirinn var settur upp hafi fáir skjálftar undir M1.0 að stærð mælst vegna þess að næsta jarðskjálftastöð var í um 30 kílómetra fjarlægð frá upptökum skjálftanna. „Sé eingöngu horft til jarðskjálfta yfir 1,0 að stærð, til þess að útiloka áhrif af fjölgun mæla, er samt sem áður ljóst að jarðskjálftavirkni á svæðinu hefur farið vaxandi síðan í ágúst 2024,“ segir í tilkynningu Veðurstofunnar og að með mælinum fáist líka betra mat á dýpt þeirra. Samkævmt tilkynningunni mælast flestir jarðskjálftar á svæðinu í kringum 15 til 20 km dýpi. Frá því að GPS-stöðin var sett upp í Hítardal hefur þó ekki mælst aflögun á yfirborði þar. Greiningar á gervitunglagögnum frá tímabilinu 2019 til sumarsins 2024 hafa heldur ekki sýnt mælanlega aflögun á yfirborði. Enn hafa sérfræðingar ekki staðfesta hvað veldur jarðskjálftavirkninni en í tilkynningu segir að tvennt geti komið til greina, það er innflekavirkni eða kvikusöfnun á miklu dýpi. „Sumt gæti þó bent til að um kvikuinnskot á miklu dýpi sé að ræða, eins og stuttar jarðskjálftahviður sem hafa mælst undanfarið og dýpi virkninnar. Þörf er á frekari greiningu til að meta með vissu hvaða ferli er í gangi við Grjótarvatn og frekari rannsóknir verða gerðar. Núverandi vöktunargögn sýna þó engar vísbendingar um að kvika sé á ferðinni grunnt í jarðskorpunni. Veðurstofa Íslands mun skipuleggja aukna vöktun á svæðinu með jarðskjálfta- og GPS-stöðvum til að skilja og vakta betur þróun virkni á svæðinu,“ segir í tilkynningunni. Þá segir að ef kvika færist nær yfirborði sé líklegast að auknir fyrirboðar myndu mælast eins og hröð aukning í jarðskjálftavirkni sem myndi færast grynnra og/eða aflögun á yfirborði. Í tilkynningu Veðurstofunnar segir jafnframt að fyrir viku síðan, 2. Janúar, hafi mælst samfelld óróahviða á milli klukkan 17 og 18 við Grjótárvatn. Óróahviðan sem varði í um 40 mínútur er mynduð af samfelldum smáskjálftum, sem flestir eru of smáir til að hægt sé að staðsetja þá, en einungis tveir skjálftar innan hviðunnar eru staðsettir. Þeir eru á rúmlega 15 km dýpi og af stærð M1,5 og 1,8. Alls voru um 20 jarðskjálftar þennan dag, allir á 15-20 km dýpi og af stærð M0,1-2,0. Þá segir að venjulega mælist skjálftar hér á landi á svo miklu dýpi, en þó séu nokkur dæmi um slíkt í eldstöðvum eins og Eyjafjallajökli árið 1996 og við Upptyppinga árið 2007 í tengslum við kvikuinnskot og einnig nokkuð reglulega austan við Bárðarbungu. Í tilkynningunni segir að í þessum eldstöðvarkerfum sé talið að ferlin sem valdi djúpum jarðskjálftum og smáskjálftavirkni sé aukinn þrýstingur í jarðskorpunni vegna kvikuinnskots sem veldur því að hún brotnar. Þá segir einnig að greiningar á gervitunglagögnum frá tímabilinu 2019 til sumarsins 2024 sýni ekki mælanlega aflögun á yfirborði. InSAR-mælingar nýtist þó illa á þessum árstíma vegna þess að svæðið er snjóþungt sem hamli því að InSAR geti nýst. Eldgos og jarðhræringar Borgarbyggð Eyja- og Miklaholtshreppur Mest lesið Ekki náð að góma þjófa í dulargervi Innlent Vildu hætta Ameríkuflugi en keyptu svo 757-þotuna Innlent Segir orðræðu varaforsetans ósanngjarna Erlent Nýtt hverfi innblásið af gömlu Reykjavík Innlent Tala látinna komin yfir þúsund Erlent RÚV leiðréttir umfjöllun um mál Ásthildar Lóu Innlent „Það er skítkalt hérna“ Erlent Borgarfulltrúi sagður hafa sýnt ógnandi hegðun á íbúafundi Innlent Jagúar, skrautleg ferð, Baltasar Kormákur og fullt af „ís“ Innlent Fullveldi Íslands háð því að alþjóðalög séu virt Innlent Fleiri fréttir Unglingur hrækti á lögreglumann Ekki náð að góma þjófa í dulargervi Vildu hætta Ameríkuflugi en keyptu svo 757-þotuna Fullveldi Íslands háð því að alþjóðalög séu virt Karlar eiga mjög erfitt með að viðurkenna risvandamál Nýtt hverfi innblásið af gömlu Reykjavík RÚV leiðréttir umfjöllun um mál Ásthildar Lóu Eldur í gömlu sundhöllinni í Keflavík Mannskæður jarðskjálfti og vasaþjófar í dulargervi Borgarfulltrúi sagður hafa sýnt ógnandi hegðun á íbúafundi Jagúar, skrautleg ferð, Baltasar Kormákur og fullt af „ís“ Eins leitað eftir slagsmál Greiða atkvæði um verkfall á Grundartanga Kæra skógrækt við Húsavík vegna rasks á varplendi fugla Lokaæfing fyrir almyrkva Vilja að bæjarstjóri lækki laun sín jafn mikið og bæjarfulltrúar Döpur vegna „hetjunnar“ Ástu og „ómaklegrar aðfarar“ RÚV Saka lögregluna um að rægja Kínverja Verður aflífaður eftir allt saman Harðir skjálftar í Asíu og Play til Möltu Lögreglustjóri mun stýra Mannréttindastofnun Vara við þjófum sem dulbúa sig sem ferðamenn Stuðningur við símabann í grunnskólum eykst og mælist 62 prósent Skoða hvort hægt sé að flýta uppbyggingu í Úlfarsárdal Bein útsending: Borgarstjóri ræðir húsnæðisuppbyggingu í Reykjavík Erlendir vasaþjófar herja á Þingvelli og fleiri ferðamannastaði Fimm handteknir vegna líkamsárásar og haldið upp á „alþjóðlega Viagra daginn“ Sólmyrkvi á laugardaginn Harmsögur af stríði, fjöldagrafir og tíðar árásir taka á líkama og sál Skatturinn snýr sér að íþróttafélögum og samfélagið titrar Sjá meira
„Til viðbótar við óvenjulega dýpt jarðskjálftanna og b-gildi þeirra gefa tímalengd virkninnar, nýlegar óróahviður og samanburður við sögulega virkni í öðrum eldstöðvarkerfum til kynna að líklegasta skýringin á þessari skjálftavirkni sé kvikuinnskot á dýpi frekar en jarðskorpuhreyfingar. Núverandi vöktunargögn sýna þó engar vísbendingar um að kvika sé á leið upp til yfirborðs,“ segir í tilkynningunni Veðurstofunnar um málið. Þá segir að á meðan skjálftavirknin haldi áfram á svipuðu dýpi megi búast við fleiri skjálftum af stærð um 3 en ólíklegt sé að skjálftar stærri en 4 geti myndast á þessu dýpi. Fjallað er um málið nokkuð ítarlega í nýrri tilkynningu á vef Veðurstofunnar. Þar segir að jarðskjálftamælir hafi verið settur upp í Hítardal í september og í byrjun nóvember hafi GPS-stöð verið bætt við á sama stað. Í tilkynningunni segir að nýi jarðskjálftamælirinn hafi aukið getu vöktunarkerfisins til þess að nema smáskjálfta samkvæmt tilkynningu frá Veðurstofunni. Þar segir að áður en mælirinn var settur upp hafi fáir skjálftar undir M1.0 að stærð mælst vegna þess að næsta jarðskjálftastöð var í um 30 kílómetra fjarlægð frá upptökum skjálftanna. „Sé eingöngu horft til jarðskjálfta yfir 1,0 að stærð, til þess að útiloka áhrif af fjölgun mæla, er samt sem áður ljóst að jarðskjálftavirkni á svæðinu hefur farið vaxandi síðan í ágúst 2024,“ segir í tilkynningu Veðurstofunnar og að með mælinum fáist líka betra mat á dýpt þeirra. Samkævmt tilkynningunni mælast flestir jarðskjálftar á svæðinu í kringum 15 til 20 km dýpi. Frá því að GPS-stöðin var sett upp í Hítardal hefur þó ekki mælst aflögun á yfirborði þar. Greiningar á gervitunglagögnum frá tímabilinu 2019 til sumarsins 2024 hafa heldur ekki sýnt mælanlega aflögun á yfirborði. Enn hafa sérfræðingar ekki staðfesta hvað veldur jarðskjálftavirkninni en í tilkynningu segir að tvennt geti komið til greina, það er innflekavirkni eða kvikusöfnun á miklu dýpi. „Sumt gæti þó bent til að um kvikuinnskot á miklu dýpi sé að ræða, eins og stuttar jarðskjálftahviður sem hafa mælst undanfarið og dýpi virkninnar. Þörf er á frekari greiningu til að meta með vissu hvaða ferli er í gangi við Grjótarvatn og frekari rannsóknir verða gerðar. Núverandi vöktunargögn sýna þó engar vísbendingar um að kvika sé á ferðinni grunnt í jarðskorpunni. Veðurstofa Íslands mun skipuleggja aukna vöktun á svæðinu með jarðskjálfta- og GPS-stöðvum til að skilja og vakta betur þróun virkni á svæðinu,“ segir í tilkynningunni. Þá segir að ef kvika færist nær yfirborði sé líklegast að auknir fyrirboðar myndu mælast eins og hröð aukning í jarðskjálftavirkni sem myndi færast grynnra og/eða aflögun á yfirborði. Í tilkynningu Veðurstofunnar segir jafnframt að fyrir viku síðan, 2. Janúar, hafi mælst samfelld óróahviða á milli klukkan 17 og 18 við Grjótárvatn. Óróahviðan sem varði í um 40 mínútur er mynduð af samfelldum smáskjálftum, sem flestir eru of smáir til að hægt sé að staðsetja þá, en einungis tveir skjálftar innan hviðunnar eru staðsettir. Þeir eru á rúmlega 15 km dýpi og af stærð M1,5 og 1,8. Alls voru um 20 jarðskjálftar þennan dag, allir á 15-20 km dýpi og af stærð M0,1-2,0. Þá segir að venjulega mælist skjálftar hér á landi á svo miklu dýpi, en þó séu nokkur dæmi um slíkt í eldstöðvum eins og Eyjafjallajökli árið 1996 og við Upptyppinga árið 2007 í tengslum við kvikuinnskot og einnig nokkuð reglulega austan við Bárðarbungu. Í tilkynningunni segir að í þessum eldstöðvarkerfum sé talið að ferlin sem valdi djúpum jarðskjálftum og smáskjálftavirkni sé aukinn þrýstingur í jarðskorpunni vegna kvikuinnskots sem veldur því að hún brotnar. Þá segir einnig að greiningar á gervitunglagögnum frá tímabilinu 2019 til sumarsins 2024 sýni ekki mælanlega aflögun á yfirborði. InSAR-mælingar nýtist þó illa á þessum árstíma vegna þess að svæðið er snjóþungt sem hamli því að InSAR geti nýst.
Eldgos og jarðhræringar Borgarbyggð Eyja- og Miklaholtshreppur Mest lesið Ekki náð að góma þjófa í dulargervi Innlent Vildu hætta Ameríkuflugi en keyptu svo 757-þotuna Innlent Segir orðræðu varaforsetans ósanngjarna Erlent Nýtt hverfi innblásið af gömlu Reykjavík Innlent Tala látinna komin yfir þúsund Erlent RÚV leiðréttir umfjöllun um mál Ásthildar Lóu Innlent „Það er skítkalt hérna“ Erlent Borgarfulltrúi sagður hafa sýnt ógnandi hegðun á íbúafundi Innlent Jagúar, skrautleg ferð, Baltasar Kormákur og fullt af „ís“ Innlent Fullveldi Íslands háð því að alþjóðalög séu virt Innlent Fleiri fréttir Unglingur hrækti á lögreglumann Ekki náð að góma þjófa í dulargervi Vildu hætta Ameríkuflugi en keyptu svo 757-þotuna Fullveldi Íslands háð því að alþjóðalög séu virt Karlar eiga mjög erfitt með að viðurkenna risvandamál Nýtt hverfi innblásið af gömlu Reykjavík RÚV leiðréttir umfjöllun um mál Ásthildar Lóu Eldur í gömlu sundhöllinni í Keflavík Mannskæður jarðskjálfti og vasaþjófar í dulargervi Borgarfulltrúi sagður hafa sýnt ógnandi hegðun á íbúafundi Jagúar, skrautleg ferð, Baltasar Kormákur og fullt af „ís“ Eins leitað eftir slagsmál Greiða atkvæði um verkfall á Grundartanga Kæra skógrækt við Húsavík vegna rasks á varplendi fugla Lokaæfing fyrir almyrkva Vilja að bæjarstjóri lækki laun sín jafn mikið og bæjarfulltrúar Döpur vegna „hetjunnar“ Ástu og „ómaklegrar aðfarar“ RÚV Saka lögregluna um að rægja Kínverja Verður aflífaður eftir allt saman Harðir skjálftar í Asíu og Play til Möltu Lögreglustjóri mun stýra Mannréttindastofnun Vara við þjófum sem dulbúa sig sem ferðamenn Stuðningur við símabann í grunnskólum eykst og mælist 62 prósent Skoða hvort hægt sé að flýta uppbyggingu í Úlfarsárdal Bein útsending: Borgarstjóri ræðir húsnæðisuppbyggingu í Reykjavík Erlendir vasaþjófar herja á Þingvelli og fleiri ferðamannastaði Fimm handteknir vegna líkamsárásar og haldið upp á „alþjóðlega Viagra daginn“ Sólmyrkvi á laugardaginn Harmsögur af stríði, fjöldagrafir og tíðar árásir taka á líkama og sál Skatturinn snýr sér að íþróttafélögum og samfélagið titrar Sjá meira