Bylgja Metoo-frásagna skiljanleg en erfitt að meta hvar mörkin liggja Berghildur Erla Bernharðsdóttir skrifar 7. maí 2021 13:00 Kolbrún Hrund Sigurgeirsdóttir, verkefnastýra Jafnréttisskóla Reykjavíkurborgar og formaður hóps um kynbundið ofbeldi hjá skóla-og frístundasviði borgarinnar. Vísir/Egill Formaður ráðgjafateymis um kynferðisofbeldi segir að hvorki hafi orðið nægar breytingar í dómskerfinu né í viðhorfum frá síðustu Metoo-bylgju og því skiljanlegt að þolendur stígi nú fram. Þolendur lýsi gjarnan geranda án þess að greina frá nafni sem geti haft þau áhrif að stór hópur saklausra sé grunaður um ofbeldið. Erfitt sé að ákveða hvar mörkin liggja í þessum málum. Hver einstaklingurinn á fætur öðrum hefur stigið fram á samfélagsmiðlum síðustu daga og deilt reynslusögum um kynferðisofbeldi undir myllumerkingu #metoo. Bylgjan er meðal annars tengd því að Sölvi Tryggvason fjölmiðlamaður tjáði sig um sögusagnir um kynferðisofbeldi á samfélagsmiðlum og í hlaðvarpi og var svo kærður af tveimur konum til lögreglu í vikunni. Konur eru í miklum meirihluta þeirra sem stíga fram og segja frá kynferðisofbeldi en karlar hafa líka sögur að segja. Frásagnirnar eiga það flestar sammerkt að meintur gerandi er karlmaður. Of litlar breytingar frá fyrri Metoo-bylgju Kolbrún Hrund Sigurgeirsdóttir formaður ráðgjafateymis um kynferðisofbeldi hjá Skóla-og frístundasviði Reykjavíkurborgar og verkefnastýra jafnréttisskóla borgarinnar segir þetta afar skiljanlegt. „Þetta er bylgja sem er kraumandi undir vegna þess að það varð mikil vakning í samfélaginu við Metoo á sínum tíma en svo breyttist svo lítið. Þannig að reiðin og skömmin er enn á sínum stað og þörf fyrir að skila skömminni á réttan stað,“ segir Kolbrún. Hún segir að enn þurfi að verða miklar breytingar í samfélaginu vegna slíkra mála. „Það vantar enn mikið upp á að viðhorfin séu í lagi því enn er mikið um kynferðis- og kynbundið ofbeldi. Það er ennþá of mikil kvenfyrirliting í samfélaginu og því miður hafa litlar breytingar orðið í dómskerfinu því lang stærsti hluti þessara mála eru látin falla niður. Þau komast jafnvel aldrei inn í dómskerfið því sönnunarbyrði er svo erfið í þessum málum,“ segir Kolbrún. Erfitt að meta hvar mörkin liggja í frásögnum þolenda Einhverjir þolendur kynferðisofbeldis hafa stigið fram og lýst meintum geranda á nákvæman hátt þ.e. stöðu, menntun og svo framvegis án þess að nafngreina viðkomandi. Í einhverjum tilvikum hefur lýsingin átt við um stóran hóp sem hefur þá þurft að sverja ofbeldið af sér. Kolbrún segir erfitt að segja hvar mörkin liggja í slíkum frásögnum. „Þetta er eldfim umræða og ótrúlega viðkvæm. Það eru tvær hliðar á þessu. Annars vegar stór hluti þolenda sem hefur borið skömm í mörg ár. Þær hafa kannski verið að vinna í sínu ofbeldi sem hefur haft gríðarlega áhrif á þær. Á meðan hafa þær jafnvel vitað af gerandanum brjóta á fleirum. Þá hefur gerandinn það kannski bara fínt meðan þolandinn hefur liðið þjáningar. Fólk sem hefur orðið fyrir kynferðisofbeldi langar að skila skömminni en mál þeirra fór kannski aldrei fyrir dómstóla. Það má því ekki nefna gerandann á nafn opinberlega því þá fær það bara kæru. Þannig að þolandinn reynir að skila skömminni til meints geranda með því að gefa upp eins nákvæmar upplýsingar og hægt er án þess að nafngreina hann. Fólk gerir þetta til að meintur gerandi viti af þjáningunni. Hin hliðin er að lýsingin getur átt við um marga þegar þolandi nefnir ákveðinn skóla, vinnustað eða annað. Það er líka ótrúlega vont. Það er erfitt að sverja af sér sakir fyrir eitthvað sem maður gerði ekki. Þannig að það eru margir sem líða líka fyrir þessa birtingarmynd Metoo-bylgjunnar,“ segir Kolbrún. Hún segir þetta vekja ýmsar spurningar. „Vandinn við svona frásagnir er spurningin um hvar eiga þolendur að segja sína sögu og hvernig þeir eigi að gera það. Það þarf líka að velta fyrir sér hvað snertir okkur í samfélaginu meira. Finnst okkur verra að saklaus maður sé sakaður um kynferðislegt ofbeldi en að saklaus stúlka hafi verið beitt gríðarlegu ofbeldi og reyni að skila skömminni til meints geranda með því að lýsa honum án þess að greina frá nafni? Hvar eru mörkin okkar og hvar er verðmætamatið okkar,“ spyr Kolbrún að lokum. MeToo Stafrænt ofbeldi Kynferðisofbeldi Félagsmál Jafnréttismál Mest lesið Ekki náð að góma þjófa í dulargervi Innlent Vildu hætta Ameríkuflugi en keyptu svo 757-þotuna Innlent Segir orðræðu varaforsetans ósanngjarna Erlent Nýtt hverfi innblásið af gömlu Reykjavík Innlent RÚV leiðréttir umfjöllun um mál Ásthildar Lóu Innlent Tala látinna komin yfir þúsund Erlent „Það er skítkalt hérna“ Erlent Borgarfulltrúi sagður hafa sýnt ógnandi hegðun á íbúafundi Innlent Fullveldi Íslands háð því að alþjóðalög séu virt Innlent Jagúar, skrautleg ferð, Baltasar Kormákur og fullt af „ís“ Innlent Fleiri fréttir Unglingur hrækti á lögreglumann Ekki náð að góma þjófa í dulargervi Vildu hætta Ameríkuflugi en keyptu svo 757-þotuna Fullveldi Íslands háð því að alþjóðalög séu virt Karlar eiga mjög erfitt með að viðurkenna risvandamál Nýtt hverfi innblásið af gömlu Reykjavík RÚV leiðréttir umfjöllun um mál Ásthildar Lóu Eldur í gömlu sundhöllinni í Keflavík Mannskæður jarðskjálfti og vasaþjófar í dulargervi Borgarfulltrúi sagður hafa sýnt ógnandi hegðun á íbúafundi Jagúar, skrautleg ferð, Baltasar Kormákur og fullt af „ís“ Eins leitað eftir slagsmál Greiða atkvæði um verkfall á Grundartanga Kæra skógrækt við Húsavík vegna rasks á varplendi fugla Lokaæfing fyrir almyrkva Vilja að bæjarstjóri lækki laun sín jafn mikið og bæjarfulltrúar Döpur vegna „hetjunnar“ Ástu og „ómaklegrar aðfarar“ RÚV Saka lögregluna um að rægja Kínverja Verður aflífaður eftir allt saman Harðir skjálftar í Asíu og Play til Möltu Lögreglustjóri mun stýra Mannréttindastofnun Vara við þjófum sem dulbúa sig sem ferðamenn Stuðningur við símabann í grunnskólum eykst og mælist 62 prósent Skoða hvort hægt sé að flýta uppbyggingu í Úlfarsárdal Bein útsending: Borgarstjóri ræðir húsnæðisuppbyggingu í Reykjavík Erlendir vasaþjófar herja á Þingvelli og fleiri ferðamannastaði Fimm handteknir vegna líkamsárásar og haldið upp á „alþjóðlega Viagra daginn“ Sólmyrkvi á laugardaginn Harmsögur af stríði, fjöldagrafir og tíðar árásir taka á líkama og sál Skatturinn snýr sér að íþróttafélögum og samfélagið titrar Sjá meira
Hver einstaklingurinn á fætur öðrum hefur stigið fram á samfélagsmiðlum síðustu daga og deilt reynslusögum um kynferðisofbeldi undir myllumerkingu #metoo. Bylgjan er meðal annars tengd því að Sölvi Tryggvason fjölmiðlamaður tjáði sig um sögusagnir um kynferðisofbeldi á samfélagsmiðlum og í hlaðvarpi og var svo kærður af tveimur konum til lögreglu í vikunni. Konur eru í miklum meirihluta þeirra sem stíga fram og segja frá kynferðisofbeldi en karlar hafa líka sögur að segja. Frásagnirnar eiga það flestar sammerkt að meintur gerandi er karlmaður. Of litlar breytingar frá fyrri Metoo-bylgju Kolbrún Hrund Sigurgeirsdóttir formaður ráðgjafateymis um kynferðisofbeldi hjá Skóla-og frístundasviði Reykjavíkurborgar og verkefnastýra jafnréttisskóla borgarinnar segir þetta afar skiljanlegt. „Þetta er bylgja sem er kraumandi undir vegna þess að það varð mikil vakning í samfélaginu við Metoo á sínum tíma en svo breyttist svo lítið. Þannig að reiðin og skömmin er enn á sínum stað og þörf fyrir að skila skömminni á réttan stað,“ segir Kolbrún. Hún segir að enn þurfi að verða miklar breytingar í samfélaginu vegna slíkra mála. „Það vantar enn mikið upp á að viðhorfin séu í lagi því enn er mikið um kynferðis- og kynbundið ofbeldi. Það er ennþá of mikil kvenfyrirliting í samfélaginu og því miður hafa litlar breytingar orðið í dómskerfinu því lang stærsti hluti þessara mála eru látin falla niður. Þau komast jafnvel aldrei inn í dómskerfið því sönnunarbyrði er svo erfið í þessum málum,“ segir Kolbrún. Erfitt að meta hvar mörkin liggja í frásögnum þolenda Einhverjir þolendur kynferðisofbeldis hafa stigið fram og lýst meintum geranda á nákvæman hátt þ.e. stöðu, menntun og svo framvegis án þess að nafngreina viðkomandi. Í einhverjum tilvikum hefur lýsingin átt við um stóran hóp sem hefur þá þurft að sverja ofbeldið af sér. Kolbrún segir erfitt að segja hvar mörkin liggja í slíkum frásögnum. „Þetta er eldfim umræða og ótrúlega viðkvæm. Það eru tvær hliðar á þessu. Annars vegar stór hluti þolenda sem hefur borið skömm í mörg ár. Þær hafa kannski verið að vinna í sínu ofbeldi sem hefur haft gríðarlega áhrif á þær. Á meðan hafa þær jafnvel vitað af gerandanum brjóta á fleirum. Þá hefur gerandinn það kannski bara fínt meðan þolandinn hefur liðið þjáningar. Fólk sem hefur orðið fyrir kynferðisofbeldi langar að skila skömminni en mál þeirra fór kannski aldrei fyrir dómstóla. Það má því ekki nefna gerandann á nafn opinberlega því þá fær það bara kæru. Þannig að þolandinn reynir að skila skömminni til meints geranda með því að gefa upp eins nákvæmar upplýsingar og hægt er án þess að nafngreina hann. Fólk gerir þetta til að meintur gerandi viti af þjáningunni. Hin hliðin er að lýsingin getur átt við um marga þegar þolandi nefnir ákveðinn skóla, vinnustað eða annað. Það er líka ótrúlega vont. Það er erfitt að sverja af sér sakir fyrir eitthvað sem maður gerði ekki. Þannig að það eru margir sem líða líka fyrir þessa birtingarmynd Metoo-bylgjunnar,“ segir Kolbrún. Hún segir þetta vekja ýmsar spurningar. „Vandinn við svona frásagnir er spurningin um hvar eiga þolendur að segja sína sögu og hvernig þeir eigi að gera það. Það þarf líka að velta fyrir sér hvað snertir okkur í samfélaginu meira. Finnst okkur verra að saklaus maður sé sakaður um kynferðislegt ofbeldi en að saklaus stúlka hafi verið beitt gríðarlegu ofbeldi og reyni að skila skömminni til meints geranda með því að lýsa honum án þess að greina frá nafni? Hvar eru mörkin okkar og hvar er verðmætamatið okkar,“ spyr Kolbrún að lokum.
MeToo Stafrænt ofbeldi Kynferðisofbeldi Félagsmál Jafnréttismál Mest lesið Ekki náð að góma þjófa í dulargervi Innlent Vildu hætta Ameríkuflugi en keyptu svo 757-þotuna Innlent Segir orðræðu varaforsetans ósanngjarna Erlent Nýtt hverfi innblásið af gömlu Reykjavík Innlent RÚV leiðréttir umfjöllun um mál Ásthildar Lóu Innlent Tala látinna komin yfir þúsund Erlent „Það er skítkalt hérna“ Erlent Borgarfulltrúi sagður hafa sýnt ógnandi hegðun á íbúafundi Innlent Fullveldi Íslands háð því að alþjóðalög séu virt Innlent Jagúar, skrautleg ferð, Baltasar Kormákur og fullt af „ís“ Innlent Fleiri fréttir Unglingur hrækti á lögreglumann Ekki náð að góma þjófa í dulargervi Vildu hætta Ameríkuflugi en keyptu svo 757-þotuna Fullveldi Íslands háð því að alþjóðalög séu virt Karlar eiga mjög erfitt með að viðurkenna risvandamál Nýtt hverfi innblásið af gömlu Reykjavík RÚV leiðréttir umfjöllun um mál Ásthildar Lóu Eldur í gömlu sundhöllinni í Keflavík Mannskæður jarðskjálfti og vasaþjófar í dulargervi Borgarfulltrúi sagður hafa sýnt ógnandi hegðun á íbúafundi Jagúar, skrautleg ferð, Baltasar Kormákur og fullt af „ís“ Eins leitað eftir slagsmál Greiða atkvæði um verkfall á Grundartanga Kæra skógrækt við Húsavík vegna rasks á varplendi fugla Lokaæfing fyrir almyrkva Vilja að bæjarstjóri lækki laun sín jafn mikið og bæjarfulltrúar Döpur vegna „hetjunnar“ Ástu og „ómaklegrar aðfarar“ RÚV Saka lögregluna um að rægja Kínverja Verður aflífaður eftir allt saman Harðir skjálftar í Asíu og Play til Möltu Lögreglustjóri mun stýra Mannréttindastofnun Vara við þjófum sem dulbúa sig sem ferðamenn Stuðningur við símabann í grunnskólum eykst og mælist 62 prósent Skoða hvort hægt sé að flýta uppbyggingu í Úlfarsárdal Bein útsending: Borgarstjóri ræðir húsnæðisuppbyggingu í Reykjavík Erlendir vasaþjófar herja á Þingvelli og fleiri ferðamannastaði Fimm handteknir vegna líkamsárásar og haldið upp á „alþjóðlega Viagra daginn“ Sólmyrkvi á laugardaginn Harmsögur af stríði, fjöldagrafir og tíðar árásir taka á líkama og sál Skatturinn snýr sér að íþróttafélögum og samfélagið titrar Sjá meira