Fær­eyingar vonast eftir hlut­deild í olíu­vinnslu

„Rosebank dryppar á føroyingar“ segir í fyrirsögn fréttar Kringvarpsins um fund á Hilton-hótelinu í Þórshöfn síðastliðinn þriðjudag. Þangað mættu á annað hundrað áhrifamenn í færeysku stjórnmála- og atvinnulífi til að hlýða á forystumenn norska ríkisolíufélagsins Equinor, áður Statoil, kynna áform sín um uppbyggingu vinnslunnar á Rosebank.

Samtök fyrirtækja í orkuiðnaði og útgerð, Føroya orku og ídnaðarbólkur og Sjóvinnufelagið, stóðu að fundinum og buðu fulltrúum Equinor til Færeyja. Fulltrúar norska olíurisans fóru jafnframt í kynnisför um eyjarnar og heimsóttu á annan tug fyrirtækja og stofnana, að því er fram kom í frétt Orkan.fo.

Equinor áætlar að verja á næstu árum um 8,5 milljörðum punda, andvirði um 1.500 milljarða íslenskra króna, til uppbyggingar á svæðinu, sem skapa mun yfir tvöþúsund störf, þegar hæst stendur. Stefnt er að því að olíu- og gasvinnsla hefjist þar á árunum 2026 til 2027. 

Ljóst þykir að stærsti hluti umsvifanna verði í Skotlandi og á Hjaltlandseyjum en þar er gert ráð fyrir að skapist yfir fimmhundruð ný störf á vinnslutímanum. Færeysku atvinnuvegasamtökin vonast þó til að eitthvað af 25 milljarða punda veltu svæðisins, jafnvirði 4.400 milljarða íslenskra króna, í 25 áætluð framleiðsluár, muni drjúpa inn í færeyskt samfélag.

Færeyingar hafa mikla reynslu af þjónustu við olíuiðnaðinn við strendur Noregs og Bretlands. Fjöldi eyjaskeggja hefur sótt vinnu á olíuborpalla og færeyskar útgerðir hafa gert út flota sérhæfðra þjónustuskipa. Fyrir áratug sýndu hagtölur að þessi olíuútrás skilaði átta til ellefu prósentum af þjóðartekjum Færeyja, að því er fram kom í þessari umfjöllun Stöðvar 2 árið 2013:

Olíuleit við Færeyjar leiddi af sér talsverða starfsemi þar í landi og varð til þess að olíuþjónustumiðstöð byggðist upp í Rúnavík við Skálafjörð. Frá árinu 2001 hafa alls níu holur verið boraðar í lögsögu eyjanna, síðast árið 2014 þegar Statoil og ExxonMobil stóðu fyrir því að bora tvær holur. Þótt fundist hafi vottur af olíu hafa til þessa engar lindir fundist sem talið er svara kostnaði að vinna.

Heima fyrir hafa færeysk fyrirtæki annast klössun olíuborpalla. Þannig sagði Vísir frá því árið 2014 þegar einn stærsti borpallur heims, West Hercules, gekkst undir viðamikla endurnýjun í Rúnavík eftir boranir við eyjarnar. Hátt í fimmhundruð manns tengdust því verki, sem var svo umsvifamikið að allt hótelrými á stóru svæði í kring var upptekið auk þess sem leigja þurfti sérstakt hótelskip undir mannskapinn.

Þegar stefndi í olíuboranir á íslenska Drekasvæðinu buðust ráðamenn hafnarinnar í Rúnavík til að annast þjónustuna. Sögðu að þannig gætu menn sparað sér að byggja upp þjónustuhöfn á Íslandi, eins og fjallað var um í þessari frétt:

Bresk stjórnvöld gáfu grænt ljós á uppbyggingu Rosebank-svæðisins síðastliðið haust. Í frétt Sky News var haft eftir ráðherra orkuöryggismála að meiri olíu- og gasframleiðsla myndi auka orkuöryggi og styrkja efnahag Bretlands. Landið þyrfti áfram olíu og gas á leið sinni að grænum orkuskiptum.

Talsmenn umhverfisverndarsamtaka lýstu ákvörðuninni sem umhverfisskemmdarverki af hálfu Rishi Sunak og ríkisstjórnar hans, að því er fram kom í frétt The Guardian. Þingmaður Græningja kallaði hana siðferðilegan ruddaskap.

Olían á Rosebank-svæðinu fannst árið 2004 en upphaflegir sérleyfishafar voru Texaco og Statoil ásamt tveimur smærri olíufélögum. Texaco-menn eru sagðir hafa nefnt svæðið Rosebank eftir skoskri vískítegund. Statoil, nú Equinor, keypti síðar hlut Texaco og á núna 80 prósent sérleyfisins en breska olíufélagið Ithaca á 20 prósent.

Þess má geta að Ithaca var meðal sérleyfishafa á íslenska Drekasvæðinu og sendi þangað rannsóknarleiðangur sumarið 2016. Olíuleitarskip á vegum þess kom við á ytri höfninni í Reykjavík áður en haldið var á Drekann, eins og sagt var frá í þessari frétt Stöðvar 2:

Rosebank er talið stærsta óunna olíusvæði Breta. Áætlað er að vinna megi ígildi 300 milljóna tunna olíu og gass á svæðinu. Equinor stefnir að því að dæla upp 70 þúsund tunnum af olíu á degi hverjum sem jafngildir átta prósentum af olíuþörf Bretlands.

Aðstæður á Rosebank-svæðinu eru afar krefjandi og illviðri algeng með mikilli ölduhæð. Hafdýpið er um 1.100 metrar og þurfti að bora 2.800 metra niður í berggrunninn til að finna olíuna. Equinor hefur ákveðið að olíu- og gasvinnsluskipið Petrojarl Knarr annist vinnslu svæðisins.